صندوق های سرمایه‌گذاری ابزار خوبی برای سرمایه‌گذاری جمعی هستند. این صندوق‌ها با توجه به انواع مختلفی که دارند توانسته‌اند عملکرد خوبی در بازار سهام داشته باشند. مدت زیادی نیست که PEF یا همان صندوق خصوصی در بازار ایران رواج پیدا کرده است. این صندوق‌ها هدف متفاوتی نسبت به صندوقهای رایج مثل صندوقهای درآمد ثابت، سهامی، مختلط و… دارند. در این مقاله به معرفی صندوق خصوصی می‌پردازیم.
مقالات مرتبط: معرفی انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری
صندوق خصوصی چیست؟
Private Equity Fund یا همان صندوقهای خصوصی نوعی از صندوقهای بسته هستند که عمده دارایی‌های آن‌ها صرف تملک و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی می‌شود. این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی یا سهامی عام بخشی از حق مالکیت آن‌ها را به دست می‌آورند. دوره سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها طولانی‌مدت است. پس از پایان دوره سرمایه‌گذاری صندوق‌ها سهم الشرکه خود را به فروش می‌رسانند (یا سهام خود را در بورس می‌فروشند) و بازده سرمایه‌گذاران را پرداخت می‌کنند.
صندوقهای بسته به صندوق‌هایی گفته می‌شود که سرمایه آن‌ها ثابت است. سرمایه این صندوق‌ها از زمانی که فعالیت خود را آغاز کرده‌اند تا پایان عمر صندوق ثابت خواهد بود.
به طور معمول صندوقهای خصوصی دوره زمانی 10 ساله دارند. پس به زبان ساده صندوق خصوصی صندوقی است که در شرکت‌های نوپا سرمایه‌گذاری می‌کند و بخشی از مالکیت آن‌ها را به دست می‌آورد. صندوق این سرمایه‌گذاری را طولانی‌مدت ادامه می‌دهد تا پس از چند سال که سهام و سهم الشرکه خود را به فروش می‌رساند. سپس سود به دست آمده را بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌کند.
مثالی برای صندوقهای خصوصی
برای واضح‌تر شدن تفاوت صندوقهای خصوصی و سایر صندوق‌ها به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید صندوق آلفا با مجموع دارایی‌هایی که جمع‌آوری کرده اوراق بهادار (سهام) شرکت X را بخرد. صندوق آلفا می‌تواند هر زمان که اراده کند سهام x را بفروشد . مثلا با پایین آمدن قیمت سهام x آن را بفروشد و به جای آن سهام دیگری بخرد. اما صندوقهای خصوصی در شرکت‌هایی که بیشتر به منابع مالی نیاز دارند طی یک دوره 7 تا 10 ساله سرمایه‌گذاری می‌کنند. آن‌ها سهام و اوراق بدهی می‌خرند و تا پایان دوره سرمایه‌گذاری دارایی خود را نمی‌فروشند.
صندوقهای خصوصی و صندوق‌ها مشترک سرمایه
صندوقهای خصوصی با صندوقهای مشترک سرمایه‌گذاری تفاوت‌های دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- صندوقهای خصوصی بلندمدت هستند
- سهم الشرکه شرکت‌ها را خریداری می‌کنند
- در شرکت‌های نوپا و استارت‌آپ‌ها سرمایه گذاری می‌کنند.
تفاوت صندوقهای خصوصی با صندوقهای جسورانه
- صندوق های جسورانه سهام شرکت‌های نوپا را خریداری می‌کنند اما صندوقهای خصوصی سهام و اوراق بدهی این شرکت‌ها را می‌خرند. اوراق بدهی سررسید دارند یعنی وام‌گیرنده اصل پولی که دریافت کرده را در یک سررسید مشخص به سرمایه‌گذار بر می‌گرداند. در صورتی‌که سهام سررسید ندارد و صندوقهای جسورانه که در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند دوره از پیش تعیین شده‌ای برای پایان سرمایه‌گذاری ندارند.
- صندوقهای خصوصی سرمایه بیشتری نسبت به صندوقهای جسورانه جمع‌آوری می‌کنند.
ویژگی‌های صندوقهای خصوصی
سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها ریسک بالایی دارد!
دارایی این صندوق‌ها در شرکت‌های نوپا سرمایه‌گذاری می‌شود. این شرکت‌ها علاوه بر اینکه برای رشد نیاز به سرمایه دارند، تا وقتی که به بلوغ نرسیده‌اند در معرض شکست هستند. به علاوه ممکن است بخشی از دارایی‌های صندوقهای خصوصی در شرکت‌هایی که در معرض ورشکستگی هستند سرمایه‌گذاری شود تا آن‌ها را احیا کرده و تبدیل به شرکت‌های سود آورکنند. عدم اطمینان نسبت به این شرکت‌ها ریسک سرمایه‌گذاری در صندوقهای خصوصی را بالا می‌برد. به‌طوریکه تضمینی در باره بازدهی سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت سرمایه‌گذاران و حفظ اصل پول وجود ندارد.
نقد شوندگی پایین
سرمایه‌گذاری در صندوقهای خصوصی یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است. در نتیجه نقدشوندگی (سرعت تبدیل به وجه نقد) در این صندوق‌ها کم است. به علاوه منابع نقدینگی صندوق تا حد زیادی وابسته به عملکرد شرکت‌هایی است که صندوق در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده است.
NAV صندوق براساس ارزش دارایی‌های شرکت‌هایی که صندوق در آن‌ها سرمایه گذاری تعیین می‌شود و ارزش واحدها بر مبنای افزایش و کاهش قیمت این دارایی‌ها تغییر می‌کند.
صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران
اولین صندوق خصوصی در ایران به نام صندوق سرمایه‌گذاری اعتبار سرمایه نو آفرین با مجوز سازمان بورس راه‌اندازی شد. در اسفند 1398 پذیره نویسی این صندوق با نماد نوآور در فرابورس عرضه شد و از خرداد 1399 فعالیت خود را آغاز کرد. این صندوق 500 هزار واحد به مبلغ هر واحد 1 میلیون ریال به فروش رساند و در مجموع با سرمایه 500 میلیارد ریالی شروع به فعالیت کرد.
هدف این صندوق سرمایه‌گذاری در سهام یا سهم الشرکه محصولات دانش‌بنیان صنعتی با فناوری بالا، داروسازی و تجهیزات پزشکی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، نرم افزارهای رایانه‌ای، فناوری زیستی، کشاورزی و دامپروری، معادن و فلزات، ماشین‌آلات و تجهیزات و ساخت قطعات و محصولات شیمیایی است. نوآور دوره فعالیت خود را 7 سال تعیین کرده است.
در صفحه صندوق های خصوصی چشم بورس شما می‌توانید لیست صندوق های خصوصی فعال را ببینید.
