انواع صندوق های سرمایه‌گذاری

صندوق های سرمایه‌گذاری نهادهای مالی هستند که با هدف جمع آوری سرمایه های خرد و سرمایه‌گذاری در قالب سبدی از اوراق بهادار فعالیت میکنند. صندوق های سرمایه‌گذاری از جهات مختلفی مثل ریسکی  یا بدون ریسک بودن و یا از جهت اهداف دسته‌بندی می‌شوند. ما در مقاله سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به طور کامل تعریف کردیم که صندوق سرمایه‌گذاری چیست و این صندوق ها چه مزایایی دارند. اما در این مقاله قصد داریم به توضیح دسته بندی صندوق ها و انواع صندوق های سرمایه‌گذاری بپردازیم.

.

صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

این صندوق ها با هدف به حداقل رساندن ریسک به وجود آمده‌‌اند و باب میل افراد ریسک گریز هستند. ما در مقاله ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس مفهوم ریسک را تعریف و انواع ریسک را معرفی کردیم. از آن جایی که بازار متنوع است؛ دسته ای از ابزارها بدون ریسک یا با ریسک کم طراحی شده‌اند. گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت ابزارهایی از این قبیل هستند. صندوق های سرمایه‌گذاری با توجه به هدف خود 70 تا 90 درصد سرمایه خود را در این دارایی ها سرمایه‌گذاری میکنند. برحسب نظر مدیر صندوق 10 تا 30 درصد باقی مانده در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود.

اگر با اوراق بهادار و انواع آن مثل اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی، اسناد خزانه و… آشنایی ندارید، پیشنهاد میکنیم مقاله اوراق بهادار چشم بورس را مطالعه کنید.

از آنجایی که بازار سهام بازار متلاطمی است و ریسک بالایی دارد، درصد کمتری از دارایی های صندوق درآمد ثابت به سهام اختصاص داده شده است. باتوجه به قاعده ریسک کمتر بازدهی کمتر، ریسک کم این صندوق ها درامد کمتری برای سرمایه‌گذار به همراه می‌آورد. البته این سود قابل پیش‌بینی و مشخص است. صندوق های درآمد ثابت ضمانت نهادهای دولتی مثل بانک ها را پشتوانه خود دارند.

سود صندوق های درآمد ثابت به صورت دوره ای (ماهانه، سه‌ ماهه، شش‌ ماهه و یا سالانه) به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود. هرچه تعداد دفعات پرداخت سود در سال کمتر باشد سوددهی بیشتر است. به طور مثال نرخ سودی که سالانه پرداخت می‌شود از نرخ سودی که سه ماهه پرداخت می‌شود بیشتر است. برای جلب رضایت مشتریان بازده صندوق های سرمایه‌گذاری از بازده بانکی بیشتر است.

صندوق ها با درامد ثابت چه مزایای دارند؟

• حداقل ریسک
• قابلیت نقدشوندگی بالا
• پرداخت سود ثابت

ما در مقاله صندوق درآمد ثابت به معرفی کامل این صندوق ها و ویژگی ها، مزایا و معایب آن ها پرداخته‌ایم. به علاوه با مطالعه این مقاله شما میتوانید با روش های معامله این صندوق ها آشنا شوید.

صندوق سرمایه گذاری سهامی

این صندوق ها درصد بیشتری از دارایی های خود را در سهام سرمایه‌گذاری میکنند. معمولا 70 تا 90 درصد دارایی این صندوق ها در سهام و مابقی در اوراق مشارکت، سپرده بانکی یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوق ها دلخواه افراد ریسک‌ پذیر هستند.  صندوق های سهامی زیرنظر کارشناسان، مشاوران و تحلیلگران اداره می‌شوند. این افراد سعی دارند با تحلیل بازار و شناسایی به موقع سهام مستعد رشد، سود قابل توجهی کسب کنند.  

برخی از صندوق های سهامی ضامن نقدشوندگی دارند و برخی ندارند. اصلی ترین تفاوت صندوق های درامد ثابت و صندوق های سهامی در درصد سرمایه‌گذاری آن ها در دارایی های ریسکی است. ریسکی تر بودن این صندوق ها باعث شده بازدهی آن ها از صندوق ها با درامد ثابت بیشتر باشد.

اغلب این صندوق ها تقسیم سود دوره‌ای و سود تضمین شده ندارند. سرمایه‌گذاران این صندوق ها از افزایش ارزش روز دارایی های صندوق سود میبرند. در واقع تفاوت تفاوت قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق سرمایه‌گذاران را به سود می‌رساند. صندوق های سهامی کوچک معمولا بین 5 تا 50 هزار و صندوق های سهامی بزرگ بین 50 تا 500 هزار واحد سرمایه‌گذاری قابل انتشار دارند.

صندوق های سهامی چه مزایایی دارند؟

• قابلیت نقدشوندگی بالا
• این صندوق ها در شرایط رونق بازار سود چشمگیری دارند.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

از جهت ترکیب دارایی ها ریسکی و بدون ریسک، این صندوق ها بین صندوق ها با درامد ثابت و صندوق های سهامی قرار میگیرند. این صندوق ها معمولا 40 تا 60 درصد دارایی های خود را در سهام و 60 تا 40 درصد باقی مانده را در اوراق مشارکت، سپرده بانکی یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری میکنند. درنتیجه  از جهت ریسک این صندوق ها مابین دو صندوق پیشین قرار میگیرند و از جهت بازده، بازدهی بیشتری از صندوق ها با درامد ثابت و بازدهی کمتری از صندوق های سهامی دارند. پس میتوان گفت این صندوق ها مناسب برای افراد با سطح ریسک پذیری میانه هستند.

صندوق های سرمایه‌گذاری مختلط حداقل سود تضمین شده ندارند. هم‌چنین تنها برخی از این صندوق ها ضامن نقدشوندگی داشته و مابقی بدون ضمانت هستند.

صندوق های سرمایه‌گذاری مختلط چه مزایایی دارند؟

• قابلیت نقدشوندگی بالا
• ریسک و بازدهی متناسب
• ایده آل برای سرمایه‌گذاران میانه رو

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله یا همانEXCHANGE TRADED FUND نوع مهمی از صندوق های سرمایه‌گذاری هستند. ETF  ها صندوق هایی متشکل از سهام و سایر اوراق به عنوان دارایی های پایه هستند که خود مانند یک سهم در بورس (فرابورس) داد و ستد می‌شوند. در نتیجه علاوه بر تاثیر تغییر قیمت دارایی های پایه بر ارزش صندوق، تغییرات عرضه و تقاضا هم برقیمت واحدهای صندوق تاثیرگذار است. همین امر باعث شده تا صندوق های قابل معامله نقدشوندگی بالایی داشته باشند و ارزش دارایی ها به صورت لحظه ای محاسبه شود نه با تاخیر.

از جهت ترکیب دارایی های ریسکی و بدون ریسک، این صندوق ها شامل هر سه نوع صندوق های درامد ثابت، سهامی و مختلط می‌شوند.

صندوق های قابل معامله چه مزایایی دارند؟

• نقدشوندگی بالا
• واحدهای صندوق های قابل معامله ارزان‌تر از صندوق های غیرقابل معامله ارزشگذاری شده است
•  سرمایه‌گذاران با سرمایه های کم‌تر نسبت به سرمایه گذاران سایر صندوق ها میتوانند در ETF ها سرمایه‌گذاری کنند
• محاسبه لحظه‌ای ارزش دارایی ها

صندوق های سرمایه‌گذاری طلا

عمده دارایی های پایه این صندوق ها مبنی بر طلاست. در مقاله اوراق بهادار گفتیم که اوراقی در بازار هستند که ارزش خود را از دارایی های دیگر میگیرند. اوراق مشتقه طلا و سکه اوراقی هستند که بر مبنای ارزش طلا و سکه منتشر می‌شوند.

صندوق های سرمایه‌گذاری طلا دارایی های خود را در طلا ، سکه و اوراق مشتقه از آن ها سرمایه‌گذاری میکنند. بالغ بر 70 درصد سرمایه صندوق در طلا، سکه، اوراق مشتقه از آن ها و مابقی دارایی ها در اوراق با درامد ثابت سرمایه گذاری می‌شود. از این طریق علاقه‌مندان سرمایه‌گذاری در طلا و سکه می‌توانند با دارایی های اندک خود و بدون نگرانی بابت دغدغه های خرید و نگهداری طلا، در این صندوق ها سرمایه‌گذاری کنند.

جالب است بدانید که کارمزد سرمایه گذاری در صندوق های طلا حداقل 0.75 درصد کمتر از کارمزد خرید فیزیکی طلاست.

صندوق های سرمایه‌گذاری در طلا چه مزایایی دارند؟

• کسب سود از نوسانات قیمت طلا و سکه با سرمایه اندک
• کاهش کارمزد سرمایه‌گذاری در طلا
• قابلیت نقدشوندگی بالا
• خاطر جمعی سرمایه‌گذاران از نگرانی هایی که خرید و نگهداری طلا ایجاد میکند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان

دارایی های پایه این صندوق ها صرف تامین مالی پروژه های ساختمانی می‌شود. افراد بسیاری علاقه به سرمایه‌گذاری در املاک دارند اما با توجه به سرمایه محدود خود این کار را نشدنی قلمداد میکنند. اما صندوق‌ سرمایه‌‌گذاری زمین و ساختمان این امکان را فراهم کرده تا افراد با سرمایه های اندک، امکان منفعت بردن از سرمایه‌گذاری در املاک را داشته باشند.

هرکدام از صندوق های سرمایه‌گذاری امیدنامه‌ای در خصوص اهداف سرمایه گذاری، ریسک پروژه سرمایه‌گذاری، قیمت واحد های صندوق و.. به سرمایه‌گذاران ارائه میکنند. مدیران این صندوق ها موظفند گزارش‌های دوره ای از فعالیت ها و پیشبرد پروژه های ساختمانی به سرمایه‌گذاران ارائه کنند. این صندوق ها حداقل سود تضمین شده ندارند و سود افراد سرمایه‌گذار پس از اتمام و فروش پروژه به آن ها پرداخت می‌شود.

صندوق‌های سرمایه‌ گذاری زمین و ساختمان چه مزایایی دارند؟

• نقدشوندگی بالا
• شفافیت عملکرد اجرایی
• کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در املاک با توجه به  نظارت سازمان بورس

صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه

این صندوق ها عمده سرمایه جمع‌آوری شده را در پروژه سنگینی سرمایه‌گذاری میکنند. صندوق های پروژه در ابتدا به شکل یک شرکت سهامی خاص شروع به فعالیت میکنند. پس از پایان پروژه، صندوق تبدیل به یک شرکت سهامی عام می‌شود که سهام آن در بوس مورد معامله قرار میگیرد و دیگر فعالیتی در قالب صندوق نخواهد داشت. پولی که شما در ازای خرید واحد های صندوق میپردازید، صرف تامین مالی پروژه های صنعتی، تولیدی، پتروشیمی و.. می‌شود. زمانی که پروژه مزبور به بهره برداری رسید شما سود خود را دریافت خواهد کرد.

صندوق های سرمایه‌گذاری پروژه چه مزایایی دارند؟

• شفافیت عملکرد اجرایی
• کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در پروژه ها  با توجه به نظارت سازمان بورس
• ریسک کم تر و سودآوری بیشتر نسبت به سرمایه گذاری در اوراق مشارکت

صندوق سرمایه گذاری شاخصی

ما در مقاله شاخص و انواع آن شاخص بورس را تعریف کردیم و گفتیم که شاخص کل بورس عددی است که میانگین تغییرات بازدهی سهام تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس را طی یک روز کاری بازار نشان میدهد.

اما صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چیست؟

صندوق های سرمایه‌گذاری شاخصی نوعی از صندوق های سرمایه‌گذاری هستند که عمده دارایی های آن ها صرف سرمایه‌گذاری در یکی از شاخص های بازار بورس و درصد کمی از آن، بسته به صلاحدید مدیران، در سایر اوراق با درامد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. مثلا شاخص کل یا شاخص 50 شرکت برتر و…

عملکرد این صندوق ها بستگی به نوسانات قیمت شاخص منتخب دارد. هر چقدر شاخص رشد کند قیمت واحد های صندوق به همان میزان رشد میکند. در خصوص کاهش قیمت هم همینطور.

جالب است بدانید که چون هر شاخص به تنهایی متشکل از سهام مختلف است؛ پس سرمایه‌گذاری در صندوق های شاخصی هزینه کارمزد پایینی دارد. نکته مهم در خصوص صندوق های شاخصی این است که با توجه به اینکه ارزش این صندوق وابسته شاخص است، ریسک ناشی از تصمیم گیری های نابجای مدیران صندوق به صفر میرسد.

صندوق های شاخصی چه مزیت هایی دارند؟

• حذف ریسک ناشی از تصمیم گیری های مدیران صندوق
• کارمزد کم
• ضمانت نقدشوندگی

صندوق های سرمایه‌گذاری نیکوکاری

اگر مایل به نیکوکاری و حمایت از دیگران هستید اما با توجه به سرمایه اندک خود این حمایت را نشدنی تصور میکنید؛ باید بدانید که صندوق های سرمایه‌گذاری نیکوکاری با همین هدف ایجاد شده‌اند. صندوق های نیکوکاری به شما این امکان را میدهند تا به طور همزمان هم کار خیر کنید و هم سود ببرید.

سرمایه جمع‌آوری شده در صندوق های کلان سرمایه‌گذاری صرف خرید سهام و اوراق بهادار با درامد ثابت می‌شود. بخشی از سود حاصله از این سرمایه‌گذاری صرف امورات خیر مثل آبادی مناطق محروم یا حمایت از ورزشکاران شده و بخشی دیگر به عنوان سود به سرمایه‌گذار پرداخت میگردد. به طور مثال صندوق نیکوکاری کشتی ورزش ملی ایران.

اینکه چه میزان از سود سرمایه‌گذاری صرف نیکوکاری شود و چه میزان به سرمایه‌گذار برسد، بستگی به تصمیم خود سرمایه‌گذار دارد. حتی سرمایه‌گذار میتواند در صورت تمایل به کمک بیشتر، از دریافت کل سود و اصل مبلغ سرمایه‌گذاری صرف‌نظر کند تا همه ی مبلغ صرف کار خیر شود.

صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه

صندوق های جسورانه با هدف حمایت از کسب و کارهای کوچک و تازه تاسیس ایجاد شده‌اند. این صندوق ها با تحقیق و ارزیابی درباره کسب و کارهای نوپا، سرمایه جمع آوری شده را صرف سرمایه‌گذاری در این کسب و کارها میکنند. با توجه به اینکه کسب و کارهای نوپا هم از سویی نیاز به حمایت و تامین مالی دارند و هم از سوی دیگر امتحان خود را پس نداده و ناشناخته‌اند؛ پس سرمایه‌گذاری در این صندوق ها ریسکی به حساب می‌آید و مناسب برای افراد ریسک پذیر است.

ریسک بالای این صندوق ها باعث شده تا مرزی برای حداقل سرمایه پذیرفته شده از سوی افراد حقیقی در نظر گرفته شود. صندوق های سرمایه‌گذاری جسورانه 50 تا 60 درصد دارایی های خود را صرف تامین مالی شرکت های نوپا و مابقی را صرف سرمایه‌گذاری در اوراق با درامد ثابت میکنند. ریسک بالای این صندوق ها باعث میشود تا احتمال کسب سود های چشمگیر وجود داشته باشد.

صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی

پیش‌تر گفتیم که بازارگردانی به معنای تنظیم عرضه و تقاضا و ازبین بردن شکاف بین آن هاست. صندوق های بازارگردانی نوع تخصصی از صندوق ها هستند که با هدف افزایش نقدشوندگی و از بین بردن صف های خرید و فروش ایجاد شده‌اند. نکته مهم در خصوص صندوق های بازارگردانی این است که تنها سرمایه‌گذارن حقوقی میتوانند در این صندوق ها سرمایه‌گذاری کنند.

آنچه گفتیم معرفی انواع صندوق های سرمایه‌گذاری بود. صندوق های سرمایه‌گذاری مثل دیگر ابزارهای بازار مالی متنوع هستند و برای انتخاب و سرمایه‌گذاری در آن ها باید دقت عمل به خرج داد. در همین راستا پیشنهاد میکنیم تا میزان ریسک پذیری و محافظه کاری خود و هدف تان از سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید. سپس متناسب با شرایط خود صندوق ایده‌آ‌ل را انتخاب کنید با مراجعه به صفحه صندوق های چشم بورس میتوانید لیست صندوق های سرمایه‌گذاری و اطلاعات آن ها را مطالعه کنید. در ادامه به توضیح چگونگی سرمایه‌گذاری در صندوق ها خواهیم پرداخت.