صندوق پروژه چیست؟ این صندوق ها چه ویژگی هایی دارند؟

سرمایه‌گذاری از طریق صندوق ها یکی از راه های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. سرمایه‌گذاری در صندوق ها رایج ترین راه برای آن دسته از افرادی است که به سرمایه‌گذاری در بورس مشتاق‌اند اما دانش و یا زمان کافی برای تحلیل بازار و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری خود را ندارند. صندوق های سرمایه‌گذاری شامل ترکیب متنوعی از دارایی ها هستند که توسط تیم تحلیلگران صندوق انتخاب و مدیریت می‌شوند. سرمایه‌گذاران در ازای پرداخت وجه صاحب واحدهای صندوق می‌شوند. هر یک از این واحد ها چکیده ای از کل دارایی های صندوق است. بنابراین حتی افراد با مبالغ سرمایه‌گذاری اندک میتوانند با خرید واحد های صندوق، در ترکیبی از دارایی های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق ها انواع مختلفی دارند. در مقاله انواع صندوق های سرمایه‌گذاری به توضیح کامل درباره صندوق ها پرداخته‌ایم. در این مقاله میخواهیم به طور اختصاصی به موضوع صندوق های پروژه بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف این صندوق ها، از ویژگی های آن برای شما میگوییم و شما را برای انتخاب صندوق و سرمایه‌گذاری در آن راهنمایی میکنیم.

صندوق پروژه چیست؟

پروژه ها برای ادامه فعالیت به تامین مالی نیازی دارند. یکی از روش های تامین مالی پروژه ها انتشار سهام است. یعنی به موجب دریافت پول از سرمایه‌گذاران، اوراقی به عنوان سهام در اختیار آن ها قرار میگیرد.

صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک، ضمن هدف سرمایه‌گذاری جمعی، مجموع مبالغ دریافتی از سرمایه‌گذاران را در خرید دارایی های متنوع سرمایه‌گذاری میکنند. هر سرمایه‌گذار به میزان سرمایه خود از پرتفویی (سبد سهامی) که صندوق تشکیل داده، سود میبرد.

صندوق های تامین مالی نوعی از صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک هستند. این صندوق ها با هدف تامین مالی پروژه ها، طرح های عمرانی همچون زمین و ساختمان، حمایت از شرکت های نوپا تاسیس می‌شوند.

صندوق های پروژه نوعی از صندوق های تامین مالی هستند که عمده سرمایه جمع‌آوری شده را در پروژه های سنگین سرمایه‌گذاری میکنند. پولی که شما در ازای خرید واحد‌های صندوق میپردازید صرف تامین مالی یکی از انواع پروژه های صنعتی، تولیدی، پتروشیمی و.. می‌شود. زمانی که پروژه مزبور به بهره برداری رسید شما سود خود را دریافت خواهد کرد.

این صندوق ها چطور شکل میگیرند؟

صندوق های پروژه تاسیس نمی‌شوند مگر با کسب مجوز از سازمان بورس. پروژه باید از سازمان بورس مجوز تاسیس و فعالیت کسب کند تا صندوق تامین مالی آن تاسیس شود. صندوق ها پس از تاسیس، خود به شکل یک شرکت سهامی خاص که سهامداران آن تامین کنندگان مالی پروژه هستند فعالیت میکنند. فعالیت صندوق ها تا زمانی است که پروژه به بهره برداری برسد. پس از بهره برداری از پروژه کار صندوق ها تمام می‌شود و با سرمایه‌گذاران تسویه حساب صورت میگیرد. این تسویه حساب با دادن سهام به سرمایه‌گذاران انجام می‌شود. در این مرحله سرمایه‌گذاران به نسبت سرمایه خود که صرف خرید واحد های صندوق کرده بودند، سهام دریافت میکنند.

در واقع با به بهره برداری رسیدن پروژه، تامین کنندگان مالی پروژه به بازده خود می‌رسند. سپس صندوق ها جای خود را به یک شرکت سهامی عام می‌دهند که عموم مردم میتوانند سهام آن را در بورس یا فرابورس خرید و فروش کنند. سرمایه‌گذارانی که در ازای خرید واحد های صندوق سهام دریافت کرده بودند، میتوانند در صورت تمایل  سهام خود را به فروش برسانند.

صندوق های پروژه چه ویژگی هایی دارند؟

• این صندوق ها در عین حال که به سرمایه‌گذاران خرد امکان سرمایه‎‌گذاری در پروژه ها را میدهند؛ به اجرایی شدن طرح های تولیدی که  موجب رونق اقتصاد کشور می‌شود هم کمک میکنند.

• هر صندوق مختص به یک پروژه است.
• صندوق ها نرخ سود مشخصی ندارند.
• تمامی ارکان صندوق از جمله مدیریت ساخت، باید توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تایید شده باشند.
• عمر صندوق بر اساس بازه زمانی تعیین شده برای اجرای پروژه مشخص می‌شود.
• بازدهی هر صندوق به پروژه ای که در آن سرمایه ‌گذاری کرده بستگی دارد.
• ارزش روز سهام پروژه تابع وضعیت اجرایی پروژه است. به این معنا که هر زمان دارنده سهم تصمیم به فروش سهام خود بگیرد؛ علاوه بر ارزش اسمی سهام، سودی به میزان پیشرفت پروژه به مبلغ فروش شما اضافه خواهد شد. هرچقدر پروژه پیشرفت کرده باشد و به مرحله بهره‌وری نزدیک‌تر باشد، سود شما هم بیشتر خواهد بود.

• تنها صندوق سرمایه‌گذاری پروژه در ایران صندوق سرمایه گذاری پروژه آرمان پرند مپنا است. این صندوق از ابتدای سال 1396 فعالیت خود را آغاز کرد. این صندوق با هدف مدیریت طرح‌های نیروگاهی و صنعتی و خطوط انتقال و پست‌ها تا مرحله بهره‌برداری و احداث انواع نیروگاه‌ها و تجهیزات تولید برق شکل گرفت و واحد های آن در بورس انرژی عرضه شد.

صندوق های پروژه چه مزایای دارند؟

شفافیت عملکرد اجرایی

علاوه بر اینکه سرمایه افراد صرف اجرای پروژه‌ای می‌شود که طرح توجیهی و ارکان آن از پیش مشخص است؛ مرحله به مرحله پیشروی در پروژه به سرمایه‌گذاران اطلاع رسانی می‌شود. پس از تاسیس صندوق و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری، شرکتی تحت عنوان شرکت پروژه تاسیس می‌شود که مدیریت مراحل اجرای پروژه و بهره برداری از آن را برعهده دارد. همچنان که شرکت پروژه بر اجرای طرح نظارت میکند، خود مجوز ثبت دارد و زیرنظر ارکان و نهادهای قانونی فعالیت میکند. در نتیجه سرمایه‎‌گذاران میتوانند از بابت شفافیت در عملکرد پروژه اطمینان خاطر داشته باشند.

کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در پروژه ها  با توجه به نظارت سازمان بورس

گفتیم که طرح پروژه صندوق ها باید زیرنظر سازمان بورس و اوراق بهادار باشد. هر پروژه‌ای نمیتواند از این طریق تامین مالی کند. طرح پروژه ها باید از فیلتر سازمان بورس بگذرد تا بتواند تایید آن را بگیرد. فیلترهایی که کمک میکنند تا پروژه به نوعی اجرا شود که اعتماد مردم خدشه‌دار نشود و جریانات نقدی به خوبی وارد صندوق شوند. فیلترهایی از قبیل: طرح پروژه، محل و زمان اجرای پروژه، میزان نیاز به سرمایه، بازده داخلی، میزان نیاز به تکنولوژی، میزان نیاز پروژه به ارز خارجی و…

 صندوق ها باید از سازمان بورس مجوز تاسیس و مجوز فعالیت کسب کنند. طبق دستورالعمل سازمان بورس اطلاعات صندوق از قبیل: امیدنامه و اساسنامه صندوق، طرح پروژه و ارکان آن، تصمیمات هیات مدیره، صورت های مالی پروژه، افزایش سرمایه، اجرای برنامه ها و در نهایت بهره برداری از پروژه، به صورت دقیق و به موقع، زیر نظر سازمان به اطلاع سهامداران میرسد.

قابلیت معامله در بورس

صندوق های پروژه مانند صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) هستند. صندوق های قابل معامله از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری متشکل از سهام و سایر اوراق هستند که در بورس داد و ستد می‌شوند. به بیان دیگر ETF ها سبدی از سهام متنوع هستند که خود به شکل سهم در ساعات 9 الی 12:30  روزهای شنبه تا چهارشنبه در بازار سهام معامله می‌شوند.

شما میتوانید به میزان سرمایه خود واحد های این صندوق ها را از طریق بورس مربوطه خریداری کنید.

ریسک کم‌تر و سودآوری بیشتر نسبت به سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت

صندوق های پروژه نسبت به اوراق مشارکت ریسک کمتری دارند. اوراق مشارکت یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری مستقیم است. برای شناسایی یک طرح مشارکتی سودآور باید خودتان تصمیم بگیرید و مدیریت سرمایه‌گذاری پای خودتان است. در حالیکه صندوق های پروژه شما را از بابت مدیریت حرفه‌ای و نقدشوندگی خوب مطمئن میکنند.

اوراق مشارکت نرخ سود علی الحساب دارد. این نرخ سقفی دارد که حداکثر سود است. سقف نرخ سود اوراق مشارکت معمولا در حد نرخ سود بانکی است و نمیتواند از آن بیشتر باشد. معمولا معادل نرخ سود علی الحساب به سرمایه‌گذارن پرداخته می‌شود. یعنی از سقف نرخ سود هم کمتر. در حالیکه صندوق های پروژه سقف نرخ سود ندارند و بازدهی که سرمایه‌گذار این صندوق ها دریافت میکند به مراتب بیشتر از نرخ سود بانکی است.

نقدشوندگی بالا

منظور از نقدشوندگی این است که یک دارایی قابلیت تبدیل سریع به وجه نقد را داشته باشد. این صندوق ها از دو جهت نقدشوندگی بالایی دارند:

• 1- واحد های این صندوق ها در بورس قابل معامله است.
• 2- بازارگردان ها نقدشوندگی واحد ها را تضمین میکنند.

به طور مثال در خصوص صندوق سرمایه‌گذاری پروژه آرمان پرند مپنا، شرکت تامین سرمایه امین نقش بازارگردانی دارد.

چطور صندوق ایده آل را شناسایی کنیم؟

اصلی ترین راهکار برای شناخت بهترین صندوق سرمایه‌گذاری بررسی عملکرد گذشته صندوق هاست. با مراجعه به صفحه صندوق های پروژه چشم بورس شما میتوانید اطلاعات مهم تمامی صندوق ها، گزارشات و درجه بندی عملکرد آن ها را مطالعه کنید.هرچند که در حال حاضر صندوق پروژه ای برای فروش نداریم اما اطلاعاتی از قبیل: عمر، نرخ بازده ای در ادوار مختلف و ارزش خالص هر واحد سرمایه‌گذاری (NAV) به شما در انتخاب صندوق کمک میکند.

بررسی سابقه و خوشنامی صندوق، نرخ بازدهی در ادوار مختلف، اساسنامه و امیدنامه صندوق (که قواعد و الزامات صندوق را نشان میدهد) به شما در شناسایی صندوق ایده آل کمک میکند.

در خصوص صندوق های پروژه لازم است به این مورد توجه کنید که پروژه ها پیشرفت ریالی و فیزیکی قابل توجهی داشته باشند.

چطور در صندوق های پروژه سرمایه‌گذاری کنیم؟

این صندوق ها از نوع صندوق های قابل معامله در بورس هستند. شرط معامله در بورس احراز هویت در سجام، داشتن کد بورسی و عضویت در کارگزاری است.