صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

سرمایه‌گذاری از طریق صندوق ها یکی از راه های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. سرمایه‌گذاری در صندوق ها رایج ترین راه برای آن دسته از افرادی است که به سرمایه‌گذاری در بورس مشتاق‌اند اما دانش و یا زمان کافی برای تحلیل بازار و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری خود را ندارند. صندوق های سرمایه‌گذاری شامل ترکیب متنوعی از دارایی ها هستند که توسط تیم تحلیلگران صندوق انتخاب و مدیریت می‌شوند. سرمایه‌گذاران در ازای پرداخت وجه صاحب واحدهای صندوق می‌شوند. هر یک از این واحد ها چکیده ای از کل دارایی های صندوق است. بنابراین حتی افراد با مبالغ سرمایه‌گذاری اندک میتوانند با خرید واحد های صندوق، در ترکیبی از دارایی های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق ها انواع مختلفی دارند. در مقاله انواع صندوق های سرمایه‌گذاری به توضیح کامل درباره صندوق ها پرداخته‌ایم. در این مقاله میخواهیم به طور اختصاصی به موضوع صندوق های نیکوکاری بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف صندوق نیکوکاری، از ویژگی های آن برای شما میگوییم و شما را برای انتخاب صندوق و سرمایه‌گذاری در آن راهنمایی میکنیم.

صندوق نیکوکاری چیست؟

اگر مایل به نیکوکاری و حمایت از دیگران هستید اما با توجه به سرمایه اندک خود این حمایت را نشدنی تصور میکنید؛ باید بدانید که صندوق های سرمایه‌گذاری نیکوکاری با همین هدف ایجاد شده‌اند.

صندوق های نیکوکاری نوعی از صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک هستند. این صندوق ها با هدف تخصیص سود حاصل از سرمایه‌گذاری جمعی به کارهای خیر شکل گرفته‌اند. عمده دارایی های پایه این صندوق ها صرف سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درامد ثابت می‌شود. سود حاصل از این سرمایه‌گذاری صرف امور خیری که در امیدنامه صندوق مشخص شده‌اند میگردد. اموراتی مثل: حمایت از بیماران سرطانی (به طور مثال صندوق ندای امید)، حمایت از ورزشکاران (به طور مثال صندوق نیکوکاری کشتی ورزش ملی ایران)، ارتقای امکانات آموزشی (به طور مثال صندوق دانشگاه الزهرا) و…

سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای صندوق های سرمایه‌گذاری، سرمایه خود را به تیم مدیریت صندوق می‌سپارند. این تیم متشکل از کارشناسان و تحلیلگران است. کارشناسان با سرمایه‌گذاری مجموع مبالغ سرمایه‌گذاری شده در بازارهای مالی، سعی در کسب سود دارند. آنچه در صندوق ها صورت میگیرد طبق اساسنامه و امیدنامه آن هاست.

معمولا ساز و کار صندوق های نیکوکاری شبیه به صندوق های درامد ثابت است. یعنی مجموع سرمایه در دارایی های بدون ریسک یا با ریسک کم مثل اوراق با درامد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. بخشی از سود حاصله از این سرمایه‌گذاری صرف امورات خیر و بخشی دیگر به عنوان سود به سرمایه‌گذار پرداخت میگردد. اینکه چه میزان از سود سرمایه‌گذاری صرف نیکوکاری شود و چه میزان به سرمایه‌گذار برسد، بستگی به تصمیم سرمایه‌گذار دارد..

سه روش برای سرمایه‌گذاری در صندوق های نیکوکاری

روش اول: سرمایه‌گذار بخشی از سود به دست آمده را طلب میکند و بخش دیگر را به کار خیر مدنظر صندوق اختصاص میدهد. به عبارت دیگر سرمایه‌گذار تنها بخشی از سود را دریافت میکند. در امیدنامه صندوق ها حالت های مختلفی برای انتخاب درصد تخصیص سود به نیکوکاری مندرج است. سرمایه‌گذار میتواند هرکدام را که مایل است انتخاب کند.

 روش دوم : سرمایه گذار سود خود را وقف نیکوکاری میکند. به بیان دیگر سرمایه‌گذار سود دریافت نمیکند و تنها اصل سرمایه (معادل پولی که سرمایه‌گذار کرده) متعلق به خود او خواهد بود. سرمایه‌گذار هر زمان که بخواهد میتواند اصل پول خود را برداشت کند.

روش سوم: سرمایه‌گذار از اصل و سود پول خود صرف‌نظر میکند. در این حالت سرمایه‌گذار هیچ عایدی نخواهد داشت و تمام منافع حاصل از سرمایه‌گذاری را وقف کار خیر می‌کند. طبق این روش فرد نیکوکار اصل سرمایه و منافع حاصل از آن را، جهت استفاده در امور نیکوکارانه به صندوق می‌بخشد. در واقع در این حالت سرمایه‌گذار تصمیم دارد کل مبلغی که وارد صندوق کرده است را به کار خیر اختصاص دهد . بدیهی است که در این حالت فرد انتظار برگشت پول را ندارد. تمرکز این صندوق ها بر اختصاص سود حاصل از سرمایه‌گذاری به نیکوکاری است و نه اصل آن. یعنی اصل پول سرمایه‌گذار تا زمان انحلال صندوق در صندوق می‌ماند و گواهی سرمایه‌گذاری به نام مدیر اجرا صادر می‌شود. به عبارت دیگر تا قبل از انحلال تنها سود پول صرف نیکوکاری خواهد شد. پس از انحلال صندوق، اصل پول صرف کار خیر می‌گردد.

صندوق های نیکوکاری چه ویژگی هایی دارند؟

• اینکه سرمایه‌گذار چه میزان از سود به دست آمده را طلب میکند و چه میزان را به نیکوکاری اختصاص میدهد، متغیر است و به تصمیم شخص او بستگی دارد.

• بازدهی هر صندوق بستگی به عملکرد آن دارد.

• در امیدنامه هر صندوق مشخص شده که قرار است سرمایه جمع آوری شده در کدام دارایی ها سرمایه‌گذاری شود. همچنین مشخص شده که سود حاصل از سرمایه‌گذاری صرف کمک به چه حوزه‌ای است و در کدام فعالیت خیرخواهانه مصرف می‌شود. به طور مثال در امیدنامه صندوق سرمایه‎‌گذاری نیکوکاری ایتام برکت ذکر شده که حداقل 40% و حداکثر 60% دارایی های پایه صندوق صرف خرید اوراق با درامد ثابت می‌شود. هم‌چنین شرح داده شده که چه امور نیکوکارانه‌ای مد نظر صندوق است. اموری مثل پرداخت مقرری های ماهانه، بهسازی محل سکونت، پوشش نیازهای تغذیه، جهیزیه و…

• مدیر اجرا در صندوق‌های نیکوکاری مسئولیت اختصاص وجوه دریافتی از صندوق به اهداف نیکوکاری مندرج در امیدنامه را دارد. نظارت مدیر اجرا بر صندوق های نیکوکاری باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران از بابت عملکرد این صندوق ها اطمینان خاطر داشته باشند.
• توجه کنید که سازوکار صندوق های نیکوکاری به این صورت است که سرمایه شما توسط مدیریت صندوق در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌شود و سود حاصل از آن صرف کارهای خیر می‌گردد. پس این تصور که پول شما مستقیما صرف نیکوکاری می‎‌شود غلط است؛ چرا که هدف سود پول شماست.

صندوق های نیکوکاری چه مزایایی دارند؟

مشارکت در کار خیر

صندوق های نیکوکاری یکی از ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری هستند که نوع دوستی را مد نظر قرار داده‌اند. مشارکت جمعی در سرمایه‌گذاری باعث می‌شود تا سود حاصل از سرمایه‌گذاری و به تبع آن مبلغ اختصاص یافته به نیکوکاری، بیشتر از آن چیزی باشد که یک نفر به تنهایی میتواند صرف کار خیر کند.

صندوق های نیکوکاری به شما این امکان را میدهند تا به طور همزمان هم کار خیر کنید هم خود سود ببرید.

قابلیت معامله در بورس

صندوق های نیکوکاری مانند صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) معامله می‌شوند. صندوق های قابل معامله یکی از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری هستند که مانند سهام در بورس داد و ستد می‌شوند. به بیان دیگر ETF ها سبدی از سهام متنوع هستند که خود به شکل سهم در ساعات 9 الی 12:30 روزهای شنبه تا چهارشنبه در بازار سهام معامله می‌شوند. شما می‌توانید به میزان سرمایه خود واحد های این صندوق را در بورس معامله کنید.

شفافیت عملکرد اجرایی

در این صندوق ها سرمایه افراد صرف اجرای پروژه‌ای می‌شود که طرح و ارکان آن از جمله هیات مدیره، مدیر صندوق و.. از پیش مشخص است. هم‌چنین جزییات عملکرد و نحوه تخصیص سود در امیدنامه ذکر شده است. سازمان بورس نمایندگان معتمدی را به عنوان ناظران مراحل اجرای پروژه و بررسی صورت های مالی معرفی میکند. این نمایندگان جزو ارکان صندوق خواهند بود. در نتیجه سرمایه‎‌گذاران میتوانند از بابت شفافیت در عملکرد پروژه اطمینان خاطر داشته باشند.

طبق دستورالعمل سازمان بورس اطلاعات صندوق به صورت دقیق و به موقع، زیر نظر سازمان بورس به اطلاع سهامداران میرسد. اطلاعاتی از قبیل: امیدنامه و اساسنامه صندوق، طرح پروژه و ارکان آن، تصمیمات هیات مدیره، صورت های مالی پروژه، افزایش سرمایه، اجرای برنامه ها و در نهایت بهره برداری از پروژه.

چطور صندوق نیکوکاری ایده آل را شناسایی کنیم؟

بدیهی است که مهم ترین نکته در انتخاب صندوق های نیکوکاری، همراستا بودن اهداف آن صندوق با هدف شما از نیکوکاری است.

در امیدنامه و اساسنامه هر صندوق اهداف آن مشخص شده. اینکه هر صندوق نیکوکاری قصد حمایت از چه کسانی یا کمک به چه حوزه ای را دارد، از پیش تعیین شده است. بنابراین صندوق ایده آل صندوقی‌ است که هدف آن حمایت از حوزه ای باشد که شما مایل به کمک به آن هستید.

اما اصلی ترین راهکاربرای شناسایی صندوق ایده آل، بررسی عملکرد گذشته صندوق هاست.

با مراجعه به سایت فیپ ایران و بخش صندوق ها، شما میتوانید لیست صندوق های سرمایه‌گذاری نیکوکاری، اطلاعات مهم تمامی صندوق ها، گزارشات و درجه‌بندی عملکرد آن ها را مطالعه کنید. هم‌چنین در بخش مقایسه صندوق ها با درامد ثابت میتوانید کلیه اطلاعات مقایسه ای درباره صندوق های نیکوکاری از قبیل: عمر، نرخ بازده ای در ادوار مختلف و ارزش خالص هر واحد سرمایه‌گذاری (NAV) صندوق ها را با هم مقایسه کنید.

بررسی سابقه و خوشنامی صندوق، نرخ بازدهی در ادوار مختلف، اساسنامه و امیدنامه صندوق (که قواعد و الزامات صندوق را نشان میدهد) به شما در شناسایی صندوق ایده آل کمک میکند.

چطور در صندوق های نیکوکاری سرمایه‌گذاری کنیم؟

صندوق های نیکوکاری از نوع صندوق های قابل معامله در بورس هستند. شرط معامله در بورس احراز هویت در سجام، داشتن کد بورسی و عضویت در کارگزاری است. در مقاله گام های ورود به بورس میتوانید با مراحل ورود به بورس آشنا شوید.