متاورس چیست و چه ارتباطی با رمزارزها دارد؟

به نظر شما متاورس چیست؟ مارک زاکربرگ مدیرعامل متا (فیسبوک سابق) و ساتیا نادلا مدیرعامل مایکروسافت معتقدند متاورس (Metaverse) آینده‌ی اینترنت است. با این حال منتقدان، متاورس را فراتر از یک بازی ویدئویی نمی‌دانند! حق با کیست؟ پاسخ این سوال ساده نیست. بحث‌های حول متاورس بسیار شبیه به جدل‌های مرتبط با اینترنت در دهه‌ی 70 است. در آن دوران نیز عصر جدیدی در ارتباطات در حال تولد بود، اما کمتر کسی می‌دانست که اینترنت آینده را این چنین تحت تاثیر قرار خواهد داد. شاید روزی متاورس نیز همانند اینترنت زندگی ما را زیر و رو کند.

متاورس چیست؟

در پاسخ به سوال متاورس چیست باید در ابتدا واژه متاورس را معنی کنیم. کلمه‌ی Metaverse خود از ترکیب دو کلمه‌ی Meta به معانی فراتر و Universe به معنای جهان تشکیل شده است. برای اینکه بتوانید پیچیدگی و مبهم بودن متاورس را راحت‌تر درک کنید، برای شروع آن را به عنوان یک فضای مجازی در نظر بگیرید. شاید بگویید فضای مجازی که چیز تازه‌ای نیست، بله تا حدی درست است. متاورس به فناوری کاملا جدیدی اشاره ندارد، بلکه‌ موضوع آن تغییری بزرگ در نوع تعامل ما با فناوری است.

مطب پیشنهادی: معرفی بهترین توکن‌های متاورس

فناوری‌هایی که متاورس را می‌سازند چیز فراتر از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده نیستند. با واقعیت مجازی (Virtual Reality) جهان‌های پایدار مجازی ساخته می‌شوند حتی اگر ما در آنها حضور نداشته باشیم. واقعیت افزوده (Augmented Reality) نیز دنیای فیزیکی و دنیای دیجیتال را ترکیب می‌کند. با این حال نیازی نیست دسترسی به این فضاها حتما از طریق VR و AR صورت پذیرد. یک دنیای مجازی می‌تواند مانند بازی فورتنایت (Fortnite) از طریق رایانه‌های شخصی، کنسول‌های بازی و حتی موبایل در دسترس باشد.

چه از طریق واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و یا صرفا از طریق صفحات نمایش وعده‌ی متاورس همپوشانی بیشتر زندگی دیجیتالی و فیزیک ما است. این پلتفرم مدعی است که ما را اجتماعی‌تر و ثروتمندتر می‌کند و بهره‌وری ما را بالاتر خواهد برد. البته حتی امروز نیز این دو جهان در هم تنیده‌اند مثلا به تجربیات واقعیت افزوده در بازی‌ها و یا به Fortnite که تجربیات مجازی مانند کنسرت و نمایشگاه در آن وجود دارد. در مجموع این فناوری چیزی جز تکامل اینترنت فعلی نیست؛ ظهور نسل جدید اینترنت که به آن Web3 نیز می‌گویند.

هدف از توسعه‌ی متاورس

شاید از خود بپرسید با وجود امکاناتی که امروز در اختیار داریم پس هدف از توسعه‌ی متاورس چیست و چرا اینقدر سر و صدا به پا کرده است؟ متاورس صرفا یک بازی یا سرگرمی نیست. یک اقتصاد دیجیتال است، در آنجا می‌توانید تولید کنید، بخرید و بفروشید. علاوه بر این، قابلیت تعامل آن باعث می‌شود آیتم‌های مجازی مانند لباس یا اتومبیل را از جهانی به جهان دیگر منتقل کنید.

در حال حاضر، در بیشتر پلتفرم‌ها دارای یک هویت مجازی، آواتار و دارایی‌هایی هستید که فقط در یک پلتفرم قابل استفاده است. اما در متاورس می‌توانید شخصیتی داشته باشید که در همه جا به آسانی پذیرفته شود. مثلا عکس پروفایل خود را از یک جهان به جهان دیگر کپی کنید. توصیف همه‌ی اینها دشوار است؛ شاید بگوید صبر کنید اینها قبلا نیز وجود داشته‌اند. با این حال تمام تجربیات ما تا به امروز تنها می‌تواند بخشی از متاورس باشد نه تمام آن.

شاید از اینجا به بعد توصیف بیشتر به بن‌بست منتهی شود. ما چیزهایی از امروز می‌دانیم و تصویر مبهمی نیز از آینده داریم. حتی فیسبوک و مایکروسافت نیز تصویر چندان روشنی به ما نمی‌دهند. فیسبوک آن را خانه‌های مجازی می‌داند که می‌توانید دوستان خود را به آنها دعوت کنید. مایکروسافت نیز این فناوری را همچون اتاق‌های جلسات مجازی توصیف می‌کند که افراد در آنها همدیگر را ملاقات می‌کنند و آموزش می‌بینند.

مثال‌هایی از متاورس

بعد از مشخص شدن پاسخ سوال متاورس چیست، در این بخش نگاهی به اتفاقات امروز می‌اندازیم، مثال‌هایی که می‌توانند آینده‌ی متاورس را بسازند:

متا (فیسبوک سابق)

متا (Meta) که قبلا فیسبوک نام داشت سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در واقعیت مجازی انجام داده است از جمله خرید Oculus در سال 2014. متا دنیای مجازی را معرفی خواهد کرد که در آن آوارتاهای دیجیتال از طریق هدست‌های VR به کار، مسافرت و سرگرمی مشغول هستند. مارک زاکربرگ در مورد متاوسِ خود خوشبین است و معتقد است جایگزین اینترنت امروزی خواهد شد.

کاربران در پلتفرم و رسانه‌ی بعدی تجربه‌ای عمیق‌تر از نگاه کردن به مانیتورها خواهند داشت. آنها غوطه‌ور خواهند شد و تجسم خواهند کرد، ما آن را Metaverse می‌نامیم.

-مارک زاکربرگ مدیرعامل متا

مایکروسافت

دیگر غول نرم‌افزاری نیز در حال توسعه‌ی برنامه‌های واقعیت ترکیبی (Extended Reality) با پلتفرم Microsoft Mesh است که دنیای واقعی را با واقعیت افزوده و واقعیت مجازی ترکیب می‌کند. برای سال 2022 مایکروسافت به دنبال توسعه‌ی فضاهای مجازی سه‌بعدی و قابل کاوش برای خرده‌فروشی‌ها و دفاتر کار آنلاین است. ارتش ایالات متحده نیز با همکاری مایکروسافت روی هدست هولولنز 2 برای آموزش سربازان کار می‌کند.

اپیک گیمز (Epic Games)

تیم سوئینی مدیرعامل شرکت سازنده‌ی بازی فورتنایت می‌گوید: «رازی در سرمایه‌گذاری اپیک گیمز بر روی متاورس وجود ندارد.» فیلم‌ها و موسیقی‌هایی که شما را غوطه‌ور می‌کنند، پیش از این نیز وجود داشته‌اند. فناوری VR و AR نیز چیز تازه‌ای نیست. اپیک گیمز توسط MetaHuman Creator در حال توسعه‌ی انسان‌های دیجیتال است که می‌توانند نسخه‌هایی سفارشی در جهان بازی‌های این پلتفرم باشند.

روبلاکس (Roblox)

پلتفرم روبلاکس از سال 2004 بازی‌های نقش‌آفرینی متعددی مانند Bloxburg و Brookhaven را تولید کرده است. در این بازی‌ها کاربران می‌توانند خانه بسازند، کار کنند و سناریو‌های مختلفی را به سرانجام برسانند. ارزش روبلاکس چیزی حدود 45 میلیارد دلار است. دیوید بازوکی بنیانگذار روبلاکس معتقد است چشم‌انداز متاورسی آنها در حال تحقق می‌باشد. آنها با همکاری شرکت تولید اسکیت‌بورد Vans، دنیایی به نام Vans World را ایجاد کرده‌اند که یک پارک اسکیت‌بورد مجازی است.

ماینکرافت (Minecraft)

بازی ماینکرافت متعلق به مایکروسافت و معادل دیجیتالی بازی لِگو است. در این جهان متاورسی بازیکنان می‌توانند شخصیت‍‌های دیجیتالی را خلق کنند و هر چه می‌خواهند را بسازند. ماینکرافت بیش از 150 میلیون کاربر فعال دارد و در طول دوران پاندمی کرونا محبوبیت آن به شدت در حال افزایش است.

کاربردهای متاورس

درباره‌ی این فناوری و دلیل به وجود آمدن آن صحبت کردیم. هر چند هنوز در مورد آینده مطمئن نیستیم، اما می‌دانیم برخی از کاربردهای این فناوری به شرح زیر است:

بازاریابی

متاورس یک دنیای مجازی است که کاربران با یک آواتار شناسایی می‌شوند. کاربران این دنیای دیجیتال می‌توانند معاشرت کنند، سرگرم شوند و آموزش ببینند. یکی از کاربردهای متاورس‌ها تبلیغ و بازاریابی است. بگذارید با یک مثال ماجرا را روشن کنیم. مثلا تبلیغات در درون متاورس به صورت یک بیلبورد برای کاربران نمایش داده می‌شوند. حتی می‌توان خلاقانه‌تر عمل کرد، مثلا شخصیت‌های بازی لباس‌های یک برند خاص را بپوشند.

فضای اداری مجازی

در دوران کرونا بسیاری از طریق اسکایپ، گوگل میت و سایر روش‌های آنلاین جلسات کاری خود را برگزار کرده‌ایم. با این حال تجربه‌ی جلسات آنلاین با حضور در یک فضای واقعی بسیار متفاوت است. مایکروسافت این‌بار روی فضای اداری مجازی متمرکز شده است. حس سه بعدی قرار گرفتن در یک اتاق مجازی می‌تواند تجربه‌ای کامل از یک جلسه را به ارمغان بیاورد.

این موضوع محدود به جلسات نیست و تجربه‌ی دورکاری ما را نیز تا حد قابل توجهی بهبود خواهد داد. فرض کنید به جای خیره شدن به مانیتورها در یک محیط سفارشی و قابل تغییر کار کنید. محیطی که واقعی نیست اما حس فضای واقعی را خواهد داشت.

دور دنیا در کمتر از 80 روز!

خوشبختانه امروزه فناوری به ما این امکان را می‌دهد بدون حضور فیزیکی از طریق ویدئو، لایو و عکس دنیا را ببینیم. با این حال، دیدن ویدئو و عکس‌ها بسیار متفاوت از تجربه‌ی حضور است. متاورس با کمک واقعیت مجازی و واقعیت افزوده این امر را ممکن می‌کند. این فناوری پا را از این هم فراتر می‌گذارد، علاوه بر جهانی که می‌شناسیم می‌توانید به جهان‌هایی سفر کنید که وجود فیزیکی ندارند! تصور کنید وارد جهان‌های والت دیزنی یا یک بازی ویدیویی شوید. چقدرهیجان انگیز است!

آموزش مجازی

ویروس کرونا تاثیرات مخربی بر تمام سطوح آموزشی داشته است. بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان مجبور شده‌اند با یادگیری از راه دور کناربیایند. این مساله با چالش‌های زیادی همراه است. در کشور ما پلتفرم‌هایی مانند شاد، فضایی برای تعامل دانش‌آموزان و معلمان فراهم کرده است. با این حال، این فناوری‌ها مشکلات ذاتی دارند که نمی‌توان بر آنها غلبه کرد.

متاورس نوید یک تجربه‌ی آموزش آنلاین با تعامل واقعی را می‌دهد. دانش‌آموزان و دانشجویان می‌توانند با یک آواتار در فضاهای آموزشی دیجیتال زندگی کنند، مانند یک سالن کنفرانس یا آزمایشگاه علمی. ویژگی‌های متاورس از این هم فراتر می‎‌رود. مثلا می‌توانید فیزیک را به صورت دیجیتالی بیاموزید یا دانشجویان معماری در محیط‌های شبیه‌سازی‌ شده گردش کنند.

متاورس چه ارتباطی با ارزهای دیجیتال دارد؟

به طور خاص، متاورس‌های ارز دیجیتال بر اساس فناوری بلاکچین ساخته می‌شوند. اقتصاد این نوع متاورس بر پایه‌ی دارایی‌های رمزنگاری شده مانند توکن‌های متاورس است. با اینکه محیط‌های متاورس مانند بازی‌های آنلاین پدیده‌های تازه‌ای نیستند، اما ادغام آنها با بلاکچین، ارز دیجیتال، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده پدیده‌ای نوظهور است.

مطلب پیشنهادی: معرفی رمزارز سندباکس؛ پلتفرم گیمینگ متاورس

دنیای واقعی در آینده با دنیای دیجیتال ادغام خواهد شد. شرکت‌های مختلفی دفترهای خود را در متاورس‌ها ایجاد می‌کنند و رویدادهای منظمی مانند جشنواره، گالری و یا کنسرت برگزار خواهند کرد. شما برای حضور در این رویدادها و خرید سایر دارایی‌ها به رمزارزها نیاز خواهید داشت. اینجاست که توکن‌های متاورس وارد خواهند شد. دارایی‌ها و آیتم‌های متاورس‌های رمزارز مانند زمین و اشیاء دیجیتال، با انواع مختلفی از توکن‌های متاورس تعریف می‌شوند. با این توکن‌ها مالکیت کاربران بر روی بلاکچین ثبت می‌شود. علاوه بر این، کاربران می‌توانند آنها را با دیگر ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین یا اتریوم مبادله کنند.

ویژگی‌های رمزارزهای متاورس

طراحان متاورس به دنبال متمایز کردن خود از پلتفرم‌های مشابه‌ موجود هستند. به همین دلیل چند ویژگی کلید به آن اضافه کرده‌اند:

تمرکززدایی

در حالی که دنیاهای مجازی اولیه تحت مالکیت و کنترل شرکت‌ها بودند، متاورس‌های امروزی معمولا غیرمتمرکز هستند و برخی یا همه‌ی اجزای آنها مبتنی بر فناوری بلاکچین است. به عبارت دیگر، آنها از فناوری رمزارزها در متاورس استفاده می‌کنند. بلاکچین به معنای فرصت تعامل عادلانه برای شرکت‌کنندگان است. همچنین مالکیت متعلق به کاربران خواهد بود. در نهایت حتی اگر شرکت‌ها منحل شوند متاورس‌ها تا ابد به حیات خود ادامه خواهند داد.

حاکمیت کاربر

متاورس‌های ارز دیجیتال از توکن‌های حاکمیتی استفاده می‌کنند. این بدان معناست که مالکیت این جهان‌ها در اختیار صاحبان توکن‌ها خواهد بود. دارندگان توکن‌ها می‌‌توانند در مورد تغییرات و به‌روزرسانی‌ها رای دهند. بدین ترتیب، متاورس چیزی بیش از بازی است، جهانی است با رهبری دموکراتیک.

منشا قابل اثبات

آیتم‌های درون دنیای متاورس به شکل ارزهای دیجیتال غیرقابل‌ معاوضه یا NFT هستند. هر چیز باارزشی در این دنیا به صورت یک NFT است. توکن‌های غیرقابل معاوضه شفافیت و دسترسی به دارایی‌ها را به ارمغان می‌آورند. از آنجایی که هر NFT منحصر به فرد محسوب می‌شود، کاربران می‌توانند مالکیت دارایی‌ها را از طریق آنها اثبات کنند.

ارزش اقتصادی واقعی

از آنجایی که متاورس‌ها معمولا از زیرساخت‌های بلاکچین استفاده می‌کنند، اقتصاد آنها مستقیما با اقتصاد ارزهای دیجیتال در ارتباط است. دارندگان توکن‌های متاورس، آواتار و دارایی‌های دیجیتال آنها را می‌توانند در صرافی‌های غیرمتمرکز و بازارهای NFT معامله کنند. این یک سرمایه‌ی واقعی است نه صرفا دارایی‌های دیجیتال موجود در یک بازی.

سخن پایانی

طرفداران متاورس معتقدند این فناوری فواید زیادی برای همه دارد. فناوری Metaverse می‌تواند دسترسی و فرصت برابر در زمینه‌های اجتماعی و سلامت روان را افزایش دهد. هر چند بسیاری از فواید آن هنوز در حد حدس و گمان و وابسته به زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم‌افزار است. با این حال طرفداران معتقدند این فناوری پتانسیل‌های زیادی برای کم کردن فاصله‌ی واقعی بین کاربران دنیای مجازی دارد.

در دوران کرونا علاقه به متاورس افزایش پیدا کرده است. با این حال منتقدان می‌گویند حتی نزدیک شدن و حس حضور باز هم جای ارتباط مستقیم را نخواهد گرفت. آنها نگرانند که این پلفترم فاصله‌ی انسان‌ها را بیش از پیش افزایش دهد. واقعیت افزوده و واقعیت مجازی کیفیت ارتباط از راه دور ما را افزایش خواهند داد، اما یک سوال اساسی وجود دارد: آیا می‌توانند جایگزینی کامل برای تجربه‌های اجتماعی ما باشند؟

جدای از مسائل مرتبط با زیرساخت و فناوری، آینده‌ی متاورس در گرو پذیرش آن توسط عموم خواهد بود. پذیرش جهان متاورسی نیز در گرو پاسخ به ابهامات فوق است. این فناوری در عین هیجان‌انگیز بودن مملو از احتمالات ناخوشایند است. با توجه به تنش‌های کنونیِ غول‌های فناوری و دولت‌ها در مورد حریم خصوصی، آزادی بیان و آسیب‌های دنیای دیجیتال، باید در نظر بگیریم که چه نوع متاورسی را می‌خواهیم ایجاد کنیم و چه کسانی مسئول خلق و تنظیم قوانین و قواعد آن خواهند بود؟

سوالات متداول متاورس