آموزش الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال و نحوه‌ی معامله

الگوهای قیمتی (Price Pattern) یا الگوهای کلاسیک، شکل‌های تکرارشونده در نمودارهای قیمت هستند. این الگوها در تحلیل تکنیکال بسیار کاربردی هستند و معامله‌گران زیادی در بازارهای مختلف از این الگوها استفاده می‌کنند. در این مطلب از چشم بورس یکی از قدرتمندترین الگوهای بازگشتی با نام الگوی سر و شانه (Head & Shoulders) را بررسی خواهیم کرد. فرقی ‌نمی‌کند معامله‌گر بازار بورس، فارکس یا ارز دیجیتال باشید، با یادگیری الگوی سر و شانه می‌توانید سینگال خرید، فروش و یا ادامه‎‌ی روند را شناسایی کنید.

الگوی سر و شانه چیست؟

تحلیلگران تکنیکال معتقدند الگوی سر و شانه یکی از معتبرترین الگوها برای شناسایی سطوح تغییر روند است (سطوح ورود و خروج). مانند همه‌ی الگوهای نموداری، در پشت پرده‌ی این الگو نیز داستان همیشگی نبرد خریداران و فروشندگان نهفته است. این الگو در سه مرحله تشکیل می‌شود:

بیشتر بخوانید: آشنایی با مهم‌ترین الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال

• سقف اول: پس از یک روند صعودی و ثبت یک سقف جدید، با افزایش قدرت فروشندگان سهم وارد یک روند نزولی کوتاه‌مدت می‌شود.
• سقف دوم: در مرحله‌ی دوم شاهد صعود دوباره‌ی قیمت به سطحی بالاتر از سقف اول هستیم. خریداران می‌خواهند قیمت سهم‌ را بالاتر ببرند اما دوباره فروشندگان قیمت را کاهش می‌دهند.
• سقف سوم: برای سومین بار خریداران تلاش می کنند تا قیمت را به سمت بالا بکشند، اما حتی در رسیدن به سقف دوم ناکام هستند. این ناکامی در عبور از بالاترین سطح، نشان‌دهنده شکست خریدارن و پیروزی فروشندگان است. در نهایت سهم وارد روند نزولی می‌شود.

اجزای الگوی سر و شانه

این الگو از یک خط پایه (Baseline) و سه قله (یا دره) تشکیل می‌شود.

قله‌ی میانی از دو قله‌ی دیگر بزرگتر است و سر (Head) نام دارد. دو قله‌ی کوچکتر نیز شانه‌ی چپ (Left Shoulder) و شانه‌ی راست (Right Shoulder) را تشکیل می‌دهند. خطی که این سه قله را به هم وصل می‌کند خط گردن یا بیس‌لاین است. به تصویر زیر نگاه کنید:

الگوی سر و شانه در سقف

الگوی سر و شانه‌ی سقف تغییر روند از صعودی به نزولی را پیش‌بینی می‌کند. این الگو در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود و به معنای سیگنالی برای فروش است. در این الگو شانه‌ی راست در رسیدن به سقف قبلی (سر) ناکام است. این به معنای عدم تمایل سهم برای صعود بیشتر خواهد بود.

نقطه‌ی ورود

باید صبر کنید تا خط گردن شکسته شود. شکسته شدن خط گردن به معنای تایید الگو است. در بازارهای دوطرفه اینجا نقطه‌ی ورود است. در بازار یک طرفه نیز در این نقطه روند نزولی تایید می‌شود و از معامله خودداری کنید.

حد زیان و سود

در بازارهای دوطرفه حد زیان را در سقف شانه‌ی راست قرار دهید. سقف سر نیز می‌تواند به عنوان حد زیان مطمئن‌تر انتخاب شود البته ریسک به ریوارد کاهش می‌یابد.

میزان ریزش سهم به اندازه فاصله‌ی خط گردن تا بلندترین قله (سر) است و برای بازارهای دو طرفه می‌توانید نقطه‌ی خروج خود را اینجا تعیین کنید.

الگوی سر و شانه در کف (معکوس)

سر و شانه‌ی معکوس بسیار شبیه به الگوی سر و شانه‌ی سقف است. این الگو نیز نشانه‌ی برگشت روند است با این تفاوت که برای تایید شروع یک روند صعودی از آن استفاده می‌کنیم. در این الگو، شانه‌ی معکوس راست به اندازه پایین‌تر کف (سر) ریزش نمی‌کند. این به معنای عدم تمایل سهم به ریزش بیشتر است.

نقطه‌ی ورود

برای تایید سر و شانه‌ی معکوس نیز باید تا شکست خط گردن صبر کنید. با شکست الگو تایید و سیگنال خرید صادر می‌شود.

حد زیان و سود

حد زیان را در نقطه کف شانه‌ی راست قرار دهید. البته می‌توانید راس سر را هم به عنوان حد زیان تعیین کنید هر چند ریسک به ریوارد مناسبی ندارد. میزان رشد سهم نیز به اندازه فاصله خط گردن تا دره‌ی بزرگتر (سر) است؛ نقطه‌ی خروج و سیو سود را در این نقطه قرار دهید.

الگوی سر و شانه‌ی در میانه‌ی روند

الگوهای سر و شانه از معروف‌ترین الگوهای برگشتی هستند، اما مهم است که بدانید در میانه‌ی یک روند و به عنوان یک الگوی ادامه‌دهنده نیز ظاهر شود. پس باید منتظر بمانید تا خط گردن شکسته شود. خط گردن در اصل نقش یک سطح حمایت و یا مقاومت معتبر را ایفا می‌کند.

زاویه‌ی خط گردن

مدرسان تحلیل تکنیال معمولا از مثال‌های ایده‌آل استفاده می‌کنند که به کامل‌ترین شکل الگوها را نشان می‌دهند. در این مطلب ما در مورد یک الگوی ایده‌آل صحبت کردیم، اما ممکن است ارتفاع دو شانه راست و چپ دقیقا به یک اندازه نباشد. نکته‌ی مهم دیگر زاویه‌دار بودن خط گردن است. لزومی ندارد خط گردن کاملا افقی باشد. البته این نکته را به یاد داشته باشید هر چقدر زاویه‌ی خط گردن کمتر باشد، الگو معتبرتر است.

نکات مهم در مورد الگوی سر و شانه

• در حین تشکیل الگو شاهد کاهش حجم هستیم. حجم در شانه‌ی راست کمتر از سر و شانه‌ی چپ است. پس از شکسته شدن خط گردن حجم به طور محسوسی افزایش می‌یابد.
• معمولا پس از شکست خط گردن در روند نزولی پولبک (Pullback) و در روند صعودی تروبک (Throwback) اتفاق می‌افتد. پولبک و تروبک به خط گردن یک نقطه‌ی خرید و یا فروش بسیار امن است.
• الگوهای سر و شانه یک الگوی برگشتی است، پس آن را در سطوح حمایت و مقاومت جستجو کنید. می‌توانید با استفاده از گذشته‌ی نمودار، سطوح احتمالی برگشت بازار را مشخص کنید.

سوالات متداول الگوی سر و شانه