این روزها گیم فای یکی از داغ‌ترین موضوعات در بازار ارزهای دیجیتال است. بازی‌های بلاکچین در حال حاضر تهدیدی جدی برای بازی‌های ویدئویی هستند. فروش بیش از 1 میلیارد دلاری دارایی‌های بازی Axie Infinity توجه همگان را برانگیخته است و در حال حاضر شاهد ورود غول‌هایی مانند یوبی‌سافت و آتاری در حوزه‌ی گیم فای هستیم.
در این مقاله از چشم بورس با مفهوم GameFi آشنا می‌شوید. قبل از اینکه در مورد بازی‌های بلاکچین صحبت کنیم، با زبان ساده این اصطلاح را بررسی می‌کنیم. سپس ویژگی‌های آن را شرح می‌دهیم و در نهایت برخی از محبوب‌ترین بازی‌های بلاکچین را معرفی می‌کنیم.
گیم فای (GameFi) چیست؟
در ساده‌ترین تعریف گیم فای یعنی ترکیب امور مالی و بازی‌های ویدیویی! کلمه‌ی GameFi از ترکیب دو کلمه‌ی Game به معنای بازی و Financial به معنای امور مالی تشکیل شده است. GameFi به اصطلاحی متداول تبدیل شده و همان‌طور که در ادامه توضیح خواهیم داد به موارد مختلفی اشاره دارد. مثلا در برخی از بازی‌های بلاکچین با انجام مراحل پاداش دریافت می‌کنید و در برخی دیگر دارایی‌های با‌ارزش برای شما درآمد خواهند داشت. اما هر دو مدل به عنوان گیم فای شناخته می‌شوند.
مطلب پیشنهادی: 10 بازی کریپتویی برای کسب ارز دیجیتال رایگان
مهم است که بدانید GameFi قمار نیست. بازی‌هایی که تا به امروز در این حوزه معرفی شده‌اند، به بازیکنانی نیاز دارند که مهارت بالایی داشته باشند. البته درست است که شانس همیشه در بازی‌ها عاملی مهم به حساب می‌آید، اما در بازی مهارت و صرف زمان از همه چیز مهم‌تر است.
گیم فای چگونه کار می‌کند؟
پروژه‌های GameFi به شیوه‌های متفاوتی اجرا می‌شوند. این پروژه‌ها با تمام تفاوت‌هایی که دارند بر دو جزء اصلی استوارند؛ توکن‌های غیرقابل معاوضه و دیفای. این دو جزء فصل مشترک اکثر پروژه‌های گیم فای است.
توکن غیرقابل معاوضه (NFT)
NFT نوعی دارایی دیجیتالی بر بستر بلاکچین محسوب می‌شود، اما برخلاف رمزارزهای رایج مانند بیت‌کوین، این دارایی منحصر‌به‌فرد است، تقسیم‌پذیر نیستید و دارای یک مالک مشخص هستند. به عنوان مثال دلار یک دارایی قابل معاوضه است و تمام دلارها ارزشی یکسان دارند، اما هر NFT مانند یک اثر هنری یا یک قطعه‌ی زمین به حساب می‌آید و منحصر‌به‌فرد هستند.
توکن‌های غیرقابل معاوضه یکی از دو راه اصلی کسب درآمد از گیم فای است. در یک بازی شما مالک آیتم‌هایی مانند خانه، ابزار، آواتار و… هستید. مالکیت هر کدام از این دارایی‌ها با یک NFT اثبات می‌شود. شما می‌توانید منابع خود را صرف بهبود این توکن‌ها کنید و یا آنها را در بازار رمزارزها بفروشید.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
دیفای یا امورمالی غیرمتمرکز یک شکل جدید از خدمات مالی است که تحت کنترل بانک‌ها و شرکت‌های مالی نیست. DeFi برای وام‌دهی و سایر خدمات مالی از قراردادهای هوشمند بر بستر بلاکچین استفاده می‌کند.
شرط‌بندی در برخی از پروژه‌های گیم فای وجود دارد. بازیکنان مقداری از دارایی‌های خود را مسدود می‌کنند و در ازای آن بهره دریافت خواهند کرد. این مکانیسم بر اساس قراردادهای هوشمند و در اصل بر اساس دیفای است. همچنین برخی پروژه‌ها برای پرداخت پاداش از مکانیسم‌های دیفای مانند ییلد فارمینگ (Yield Farming) استفاده می‌کنند.
انواع مختلف گیم فای
امروزه GameFi به شکل‌های مختلفی اجرا می‌شود و مکانیسم‌های کسب درآمد در بازی‌ها متفاوت است. با این حال سه مکانیسم مهم وجود دارد. امروزه بازی‌های بلاکچین ترکیبی از ویژگی‌ها زیر را استفاده می‌کنند:
1. بازی کن برای کسب درآمد (Play-to-Earn)
در برخی از بازی‌های بلاکچین، بازیکنان با انجام مراحل بازی پاداشی از جنس ارز دیجیتال دریافت می‌کنند. این پاداش‌ها معمولا به شکل توکن بومی در پلفترم‌های مختلف است؛ مثلا توکن SAND در پلتفرم سندباکس. این توکن‌ها در یک قرارداد هوشمند نگهداری می‌شوند و معمولا بر بستر اتریوم هستند.
به عنوان مثال، بازی محبوب Axie Infinity که بر بلاکچین اتریوم است با روش‌های زیر پاداش می‌دهد:
- برنده شدن در نبردها و مسابقات
- مراقبت از قلمروها
- تجارت در بازار Axie Infinity
- پرورش Axie
2. مالکیت دارایی (NFT)
امروزه بسیاری از بازی‌های بلاکچین با توکن‌های غیرقابل معاوضه یا NFT گره خورده‌اند. شما در بازی مالک دارایی‌هایی کمیاب هستید. مالکیت این دارایی‌ها در درون بازی با توکن‌های NFT قابل اثبات است. این توکن‌های غیرقابل معاوضه در بازارهای مخصوص معامله می‌شوند.
مالکیت دارایی‌های منحصر‌به‌فرد، فرصت‌های جدیدی فراهم می‌آورد که قبلا امکان‌پذیر نبود. مثلا در بازی CryptoKitties یا Axie Infinity بازیکنان می‌توانند موجوداتی که در اصل NFT هستند را پرورش دهند. سپس آنها را بفروشند و یا به سایر گیمرها اجاره دهند.
البته نباید فراموش کنید این مورد فقط به بازی‌ها محدود نیست. بعید است در بازار ارز دیجیتال فعال باشید اما از متاورس چیزی نشنیده باشید. در پلتفرم‌هایی مانند سندباکس یا دیسنترالند حتی مفهوم مالکیت زمین نیز وجود دارد. مالکان زمین‌ها می‌توانند از آنها برای کنسرت‌های مجازی استفاده کنند و یا به فروشگاه‌ها اجاره دهند.
3. پاداش با استفاده از ویژگی‌های دیفای
نوع سوم از پروژه‌های گیم فای، مفاهیمی از بخش دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز را برای پاداش دادن به کار می‌گیرد. آنها از روش‌هایی مانند ییلد فارمینگ، استخراج نقدینگی و استیکینگ استفاده می‌کنند. به هر حال دیفای و گیمفای چندان جدا از هم نیستید و در موارد زیادی با یکدیگر همپوشانی دارند. مثلا Aavegotchi و Nine Chronicles از این روش‌ها استفاده می‌کنند.
بهترین پروتکل گیم فای
اگر چه عناوین اولیه‌ی گیم فای از بلاکچین بیت‌کوین استفاده می‌کردند، اما اکثر بازی‌های مدرن در شبکه‌هایی با قراردادهای هوشمند توسعه یافته‌اند. در این میان، اتریوم محبوب‌ترین بلاکچین مبتنی بر قراردادهای هوشمند است. توسعه‌دهندگان و گیمرها اتریوم را انتخاب اول خود می‌دانند. با این حال اتریوم خالی از عیب نیست. اولویت اول اتریوم تمرکززدایی و امنیت است و برای سرعت و عملکرد بالا بهینه نشده است.
فضای بلوک‌های اتریوم محدود است، افرادی که سرعت بالاتری نیاز دارند برای این کار به ماینرها پاداش بالاتری می‌دهند. زمانی که تقاضا بالا برود هزینه‌ی تراکنش به سرعت افزایش می‌یابد و برای برخی از کاربران اصلا به صرفه نیست. این مشکل بزرگی برای توسعه‌دهندگان بازی‌های بلاکچین است. اگر هزینه‌ی تراکنش بالا باشد، بخش بزرگی از درآمد گیمرها از بین می‌رود.
به دلایل فوق بسیاری از توسعه‌دهندگان به شبکه‌های سریع‌تر و با ظرفیت بالاتر مانند سولانا کوچ کرده‌اند. برخی از مهم‌ترین شبکه‌ها برای توسعه‌ی گیم فای عبارتند از:
- پولیگان Polygon
- سولانا Solana
- وکس WAX
- پولکادات Polkadot
- بایننس اسمارت چین BSC
آموزش کسب درآمد از گیم فای
بازی‌های بلاکچین با هم متفاوت هستند. بنابراین، ما فقط می‌توانیم یک راهنمای کلی در مورد نحوه‌ی شروع به کار در گیم فای را آموزش دهیم. برای آشنایی بیشتر باید هر پلتفرم را جداگانه بررسی کنید، اما شروع کار به این صورت است:
1. یک کیف پول وب 3.0 نصب کنید.
بازی‌های بلاکچین مانند بازی‌های رایج از سیستمِ حساب کاربری و رمز عبور استفاده نمی‌کنند. در گیم فای کاربران با استفاده از کیف پول وب 3.0 (Web 3.0) شناسایی می‌شوند. نوع کیف پول به شبکه‌ی بازی بستگی دارد. مثلا برای بازی اکسی اینفینیتی کیف پولی نیاز دارید که با اتریوم سازگار باشد مانند OKEx یا کیف پول متامسک.
2. دارایی‌های مورد نیاز برای بازی را تهیه کنید.
برخی از بازی‌های بلاکچین نیاز به مالکیت یک یا چند دارایی درون بازی دارند. مثلا برای Axie Infinity باید حداقل سه Axie را در کیف پول Web 3.0 خود داشته باشید. برای برخی دیگر باید توکن بومی بازی‌ها را بخرید. می‌توانید آنها را از صرافی و یا پلتفرم خود بازی خریداری کنید.
3. از طریق کیف پول وب 3.0 خود به بازی متصل شوید.
بسیاری از بازی‌های محبوب گیم فای از طریق مرورگرها اجرا می‌شوند. برای پیوستن به بازی باید از طریق کیف پول Web 3.0 وارد بازی شوید. این کار به سادگی انجام می‌شود. کافی است به وبسایت بازی مراجعه کنید و به دنبال گزینه‌ی اتصال کیف پول به وبسایت باشید. سپس به کیف پول وب 3.0 بروید و آن را تایید کنید.
قبلا گفتیم که کیف پول وب 3.0 همانند حساب کاربری شماست و هر پیشرفتی در بازی از طریق کیف پول ذخیره می‌شود. کیف پول یک کاربرد دیگر نیز دارد، دارایی‌هایی که در بازی به دست می‌آورید در داخل کیف پول شما ذخیره خواهد شد. همان‌طور که می‌بینید ورود به دنیای گیم فای بسیار ساده است.
بهترین بازی‌های گیم فای
در این بخش برخی از بهترین پروژه‌های گیم فای را معرفی می‌کنیم. بازی‌های بلاکچین محدود به موارد زیر نیستید و هر روز پروژه‌های جذابی وارد این حوزه می‌شوند.
اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)
Axie Infinity یک بازی ویدیویی آنلاین مبتنی بر NFT محسوب می‌شود. این بازی توسط استودیوی ویتنامی Sky Mavis ساخته شده است. اکسی اینفینیتی دو توکن بومی به نام‌های AXS و SLP دارد که مبتنی بر بلاکچین اتریوم هستند. در این بازی گیمرها موجوداتی به نام Axie را جمع‌آوری می‌کنند و پرورش می‌دهند. این اکسی‌ها در بازار به صورت NFT قابل معامله هستند.
دیسنترالند (Decentraland)
Decentraland یک متاورس است که توسط کاربران اداره می‌شود. در دیسنترالند هر قطعه زمین و آیتم‌های موجود در آن به صورت NFT است. دیسنترالند در حال حاضر بسیار محبوب شده و روز به روز به تعداد کاربران آن افزوده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با بازی دیسترالند و توکن مانا
کریپتوبلیدز (CryptoBlades)
بازی CryptoBlades یک بازی بلاکچین در سبک مبارزه‌ای است. در این بازی با رقبا مبارزه می‌کنید و به برندگان توکن‌های SKILL تعلق می‌گیرد. شما می‌توانید این توکن‌ها را برای خرید سایر آیتم‌ها خرج کنید و یا در بازار بفروشید.
سندباکس (Sandbox)
بازی Sandbox نیز همچون دیسنترالند یک متاورس است. در جهان سندباکس می‌توانید بازی کنید و مالک زمین و آیتم‌ها باشید. علاوه بر NFT در سندباکس یک توکن بومی به نام SAND نیز وجود دارد. با استفاده از این توکن می‌توانید انواع آیتم‌ها را در سندباکس خریداری کنید.
مطالعه‌ی بیشتر: معرفی سندباکس، پلتفرم گیمینگ متاورس
آینده‌ی گیم فای
با این وجود که ریشه‌های GameFi به بیت‌کوین برمی‌گردد، اما جذابیت‌های آن به تازگی کشف شده است. در آگوست سال 2021 بود که ارزش بازار توکن اکسی ایفینیتی به یک میلیارد دلار رسید. بخش مهمی از این رشد تنها در طول یک هفته اتفاق افتاد. امروز بازی‌های بلاکچین بیشتر درک می‌شوند و پروژه‌های جدید گیم فای طرفداران زیادی را جذب کرده‌اند.
برخی از مفسران خوشبین در این حوزه معتقدند، بازی‌های مسیری برای پذیرش گسترده‌ی فناوری بلاکچین هستند. تخمین دقیقی از تعداد گیمرها وجود ندارد، اما افرادی که از بازی‌های ویدیویی استفاده می‌کنند یک جمعیت میلیاردی هستند. آنها از قبل با مفهوم آیتم‌های کمیاب در بازی‌ها آشنا هستند.
هدف از گیم فای و فناوری بلاکچین فراهم آوردن مزایای بیشتر برای گیمرها است. علاوه بر تجربه‌ی بهتر برای گیمرها، مزیت‌های مالی گیم فای بسیار جالب توجه است. از این رو، دور از انتظار نیست که GameFi در آینده‌ی نزدیک سهم مهمی از صنعت چند صد میلیاردی بازی‌های ویدیویی را از آن خود کند. با توجه به موفقیت بازی‌هایی مانند سندباکس و اکسی اینفینیتی، به نظر می‌رسد گیم فای آینده‌ی درخشانی خواهد داشت.
سوالات متداول
گیم فای از ترکیب بازی و امور مالی تشکیل شده است. به زبان ساده با استفاده از گیم فای می‌توانید بازی کنید و ارز دیجیتال بدست آورید.
برای درآمدزایی مناسب از بازی‌های معتبر مانند سندباکس و دیسنترالند به مقداری سرمایه اولیه نیاز دارید. برخی از بازی‌ها نیز کاملا رایگان هستند، اما درآمد آنها بسیار ناچیز است.
نمی‌توان پاسخ دقیقی داد. به پلتفرم بازی، سرمایه‌ی اولیه برای خرید آیتم‌ها، مهارت و وقتی که صرف می‌کنید بستگی دارد. با این حال برخی از بازی‌های بلاکچین درآمدهای بسیار بالایی دارند.
