سرمایه گذاری مستقیم یا غیرمستقیم؟ |صندوق های سرمایه‌گذاری یا شرکت های سبدگردانی؟

تنها راه حفظ ارزش پول در مقابل تورم سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری به معنای خرید و نگهداری اقلام دارایی و یا اوراق بهادار است که با گذشت زمان منجر به حفظ و افزایش ارزش برای سرمایه‌گذار می‌شود. انواع سرمایه‌گذاری به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت میگیرد. در این مقاله ضمن تعریف روش های سرمایه‌گذاری، شما را با صندوق های سرمایه‌گذاری و شرکت های سبدگردانی آشنا میکنیم. در انتها به این سئوال پاسخ میدهیم که صندوق های سرمایه‌گذاری گزینه بهتری هستند یا شرکت های سبدگردانی؟

سرمایه‌گذاری مستقیم

در سرمایه‌گذاری مستقیم سرمایه‌گذاران خود شخصا اقدام به سرمایه‌گذاری میکنند. برای سرمایه‌گذاری مستقیم شما باید بازاری که میخواهید در آن سرمایه‌گذاری کنید را بشناسید (بازار پولی یا بازار مالی؟) و انتخاب کنید که میخواهید در کدام دارایی مالی سرمایه‌گذاری کنید. سپرده‌گذاری در بانک؟ سرمایه‌گذاری در بازار سهام؟ طلا یا ملک؟ کدام دارایی مالی برای شما مناسب‌تر است؟ اگر سرمایه‌گذاری در بازار بورس را انتخاب کرده‌اید و میخواهید شخصا اقدام به معامله کنید؛ باید گام های ورود به بورس را طی کنید. ثبت‌نام در سامانه سجام، عضویت درکارگزاری و دریافت کد بورسی سه گام اصلی ورود به بورس هستند. به محض ورود به بورس شما می‌توانید سبد سرمایه‌گذاری خود را تشکیل دهید. سبدی از سهام و اوراق بهادار که با انتخاب خود آن ها را نگهداری و خرید و فروش میکنید.

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

درسرمایه‌گذاری غیرمستقیم واسطه‌ای به عنوان شرکت سرمایه‌گذاری میان سرمایه‌گذار و سبد سرمایه‌گذاری او قرار میگیرد. واسطه سرمایه‌گذاری نهاد مالی است که مورد پذیرش سازمان بورس قرار گرفته. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری و یا شرکت های سبد‌گردانی انجام می‌شود.

در ادامه به تعریف صندوق های سرمایه‌گذاری و شرکت های سبدگردانی می‌پردازیم.

مطالب بیشتر: پولمان را چطور سرمایه‌گذاری کنیم؟

مزایای سرمایه‌گذاری در بورس باعث شده این بازار علاقه‌مندان زیادی داشته باشد. اما در عین حال بورس بازار متلاطمی است که برای موفقیت در آن باید مهارت و آگاهی داشته باشید. ورود به بازار سرمایه، بدون شناخت اصول و قوانین آن مثل جرقه ای است که به جان انباری از اسکناس افتاده. شاید در ابتدا این جرقه کوچک و کم خطر به نظر برسد اما میتواند تمام دارایی‌های شما را به تلی از خاکستر تبدیل کند.

سئوال این جاست که آیا کسی که مشتاق به سرمایه‌گذاری در بورس شده اما علمی در این حوزه ندارد باید منصرف شود؟

پاسخ این است: خیر. صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت های سبدگردان با هدف کمک به چنین افرادی ابداع شده‌اند. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم فرصت سرمایه‌گذاری را در اختیار کسانی قرار می‌دهد که نمیتوانند آگاهانه معامله کنند.

صندوق های سرمایه‌گذاری

صندوق سرمایه‌گذاری یک نهاد مالی با هدف جمع‌آوری سرمایه های خرد و سرمایه‌گذاری در قالب سبدی از اوراق بهادار است. این صندوق ها با هدف اعطای فرصت سرمایه‌گذاری به کسانی که نمیتوانند آگاهانه معامله کنند ایجاد شده‌اند. صندوق های سرمایه‌گذاری شامل ترکیب متنوعی از دارایی ها هستند و به واحد ها تقسیم می‌شوند. سرمایه‌گذاران در ازای پرداخت وجه صاحب واحدهای صندوق می‌شوند.

هرچه سبد سهام شما متنوع‌تر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری کمتر است. صندوق های سرمایه‌گذاری از طریق سرمایه‌گذاری در دارایی های مختلف، سعی در متنوع سازی سبد سهام دارند. به طور مثال بخشی از وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران را در اوراق مشارکت، بخشی را در سهم های مختلف و بخشی را در سایر دارایی ها مثل ابزارهای بازار پول سرمایه‌گذاری میکنند. این تنوع در سبد باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری پایین بیاید و افرادی که دانش کافی ندارند تنها با خرید واحدهای صندوق مالک یک سبد دارایی متنوع شوند.

صندوق های سرمایه‌گذاری به صورت واحدی خرید و فروش می‌شوند. یعنی شما با خرید (صدور) واحد های صندوق مالک بخشی از کل سرمایه صندوق خواهید شد که این سرمایه، خود از دارایی های مختلف تشکیل شده است. پس شما میتوانید حتی با مبلغ اندک در دارایی های مختلف سهیم شوید. هرچقدر صندوق سود یا زیان بدست آورد، شما نیز به نسبت سرمایه خود از کل سرمایه صندوق، در این سود یا زیان سهیم هستید.

این صندوق‌ها زیرنظر کارشناسان حرفه‌ای که به طور دائم به رصد بازار مشغول‌اند، با آگاهی کامل اداره می‌شوند و در نتیجه بستر امنی برای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آیند. برای مشاهده لیست صندوق های سرمایه‌گذاری می‌توانید به سایت فیپ ایران مراجعه کنید.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها چه مزایایی دارد؟

صندوق های سرمایه‌گذاری علاوه‌ بر اینکه فرایند سرمایه‌گذاری و مدیریت سبد را راحت‎‌تر میکنند؛ مزایای دیگری هم دارند که در این جا به آن ها اشاره میکنیم.

مدیریت حرفه‌ای دارایی ها

این صندوق ها زیرنظر کارشناسان حرفه‌ای که به طور دائم به رصد بازار مشغول اند، با آگاهی کامل اداره می‌شوند و در نتیجه بستر امنی برای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آیند.

کاهش ریسک

صندوق های سرمایه‌گذاری با تشکیل سبدی متنوع از دارایی های مختلف، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. هرچه اوراق بهادار متنوع تر باشند، ابزارهای بیشتری را شامل شده باشند و از سهام صنعت های مختلف تشکیل شده باشند، ریسک سرمایه‌گذاری کمتر است.

 نقد شوندگی بالا

اگر سهامی را به طور مستقیم خریداری کنید و بخواهید آن را زمانی که سیر نزولی پیش گرفت بفروشید، به احتمال زیاد در صف فروش خواهید ماند. چرا که بسیاری مثل شما سعی میکنند آن سهم را بفروشند. صف باعث می‌شود نقدینگی سهام شما پایین بیاید و ریسک بالا برود. اما باتوجه به اینکه صندوق های سرمایه‌گذاری به صورت واحد معامله می‌شوند، مشکل صف نخواهید داشت. از آن مهم‌تر اینکه صندوق های سرمایه‌گذاری، ضامن نقدشوندگی دارند. وظیفه ضامن نقدشوندگی از بین بردن صف های خرید و فروش است. در نتیجه  صندوق های سرمایه‌گذاری این امکان را به شما می‌دهند که پول خود را در اولین فرصت نقد کنید.

نظارت و شفافیت اطلاعاتی

این صندوق ها با کسب مجوز رسمی اقدام به فعالیت میکنند. هم‌‌چنین تحت نظر سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس بازرسی می‌شوند. صندوق های سرمایه‌گذاری ملزم به افشای اطلاعات خود در حوزه معاملات هستند.

سرشکن شدن هزینه ها

در صندوق های سرمایه‌گذاری، سرمایه شما و دیگر سرمایه‌گذاران یکجا جمع میگردد؛ در نتیجه سرمایه کلانی سرمایه‌گذاری می‌شود. به همین دلیل برخی از هزینه ها مثل هزینه های تحلیل، معامله، مشاوره و ..سرشکن خواهد شد و این مسئله به نفع تک تک سرمایه‌داران خواهد بود.

مزایایی که سازمان بورس در اختیار صندوق های سرمایه‌گذاری قرار میدهد

سازمان بورس مزایایی مانند سهمیه های اختصاصی برای صندوق ها درنظر می‌گیرد. به طور مثال سهمیه‌ای که به هنگام عرضه اولیه در اختیار صندوق های سرمایه‌گذاری قرار میگیرد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری چه محدودیت هایی دارند؟

با وجود اینکه صندوق های سرمایه‌گذاری مزایای بسیاری دارند، محدودیت هایی هم دارند که از جمله آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

محدودیت در تعداد کل واحدهای قابل صدور صندوق

تعداد واحدهای صادر شده از سوی صندوق ها ثابت است. در نتیجه زمانی‌که تمامی واحد های صادر شده به متقاضیان فروخته شده باشد، متقاضی جدید امکان خرید ندارد. در واقع مثل این است که متقاضی در صف خرید واحد صندوق بماند. بنابراین متقاضی خرید باید منتظر بماند تا یا واحدهای صندوق ابطال شوند و واحد جدید صادر شوند و یا اینکه سازمان بورس اجازه ی صدور واحدهای بیشتر را به صندوق بدهد. مسلما صندوق هایی که عملکرد مطلوبی دارند، متقاضیان بیشتری هم دارند.

هزینه کارمزد صندوق

برای سرمایه‌گذاری از طریق صندوق ها باید هزینه‌ای به عنوان کارمزد صندوق ها بپردازید. درصورتیکه اگر سرمایه‌گذاری مستقیم را انتخاب کنید این هزینه صفرخواهد بود.

نداشتن حق رأی در مجامع شرکت ها

تمامی شرکت های عضو بازار سرمایه موظفند مجمع تشکیل دهند و سهامداران را به مجامع خود دعوت کنند. یعنی اگر شما به صورت مستقیم سرمایه‌گذاری کنید میتوانید در مجامع شرکت ناشر حضور پیدا کنید. اما با سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، حق شرکت در مجامع را ندارید و تنها به مجامعی که مختص به خود صندوق است دعوت می‌شوید.

نداشتن حق مدیریت و نظارت بر دارایی های خود

طبق سرمایه‌گذاری مستقیم شما در انتخاب و مدیریت سبد دارایی ها خود مختارید. اما طی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تمامی اقدامات توسط تیم مدیریتی صندوق شکل میگیرد و شما حق انتخاب یا نظارت ندارید.

آنچه گفتیم مزایای صندوق های سرمایه‌گذاری بود. این صندوق ها انواع مختلفی دارند. مثل: صندوق سهامی، صندوق درآمد ثابت، صندوق مختلط، صندوق های قابل معامله و…

صندوق های سرمایه‌گذاری به دو روش: صدور و ابطال واحدهای صندوق و خرید و فروش واحد های قابل معامله در بورس معامله می‌شوند. ما در مقاله عضویت در صندوق های سرمایه‌گذاری به تشریح این دو روش پرداخته‌ایم.

شرکت های سبدگردانی

روش دیگر سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس، سرمایه‌گذاری با کمک شرکت های سبدگردان است. شرکت های سبدگردان نهاد واسطه‌ای متشکل از تحلیلگران و متخصصان بازار سرمایه هستند. منظور از سبد‌گردانی یا همان مدیریت پرتفوی، تصمیم به خرید و فروش و یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایه‌گذار است. یعنی سرمایه‌گذار به موجب قرارداد مشخصی، سرمایه خود را در اختیار شخصیت حقوقی با عنوان سبدگردان قرار میدهد. سبدگردان با در دست داشتن سرمایه افراد اقدام به خرید، فروش و نگهداری دارایی میکند.

سبدگردان ها با در نظر گرفتن سطح ریسک پذیری و بازده مورد نظر شما، سبدی متشکل از سهم های مختلف مختص به خود شما تشکیل میدهند و آن را مدیریت میکنند.

سبدگردانی ها چه مزایایی دارند؟

سبدگردانی ها با توجه به خدماتی که به فعالان بازار سرمایه ارائه می‌کنند، مزایای قابل توجهی دارند.

مدیریت حرفه‎‌ای دارایی ها

سبدگردان ها به شما کمک میکنند تا همانطور که سبد دلخواه خود را دارید، نگران آن نباشید. تیم حرفه‌ای حاضر در شرکت های سبدگردانی سعی دارند با مدیریت صحیح سبد، ریسک شما را به حداقل برسانند.

تشکیل سبد با توجه به مطلوبیت شما

مثل کنترلی که در دست شماست تا با آن کانال دلخواهتان را انتخاب کنید، سبدگردانی ها به شما کمک میکنند تا سبد دلخواهتان شکل بگیرد. مشاوران سبدگردانی با شما صحبت میکنند، از میزان ریسک پذیری یا ریسک گریزی شما با خبر می‌شوند. سپس سبد سرمایه‎‌گذاری شما را با توجه به افق زمانی سرمایه‌گذاری مختص به خودتان چینش میکنند.

معاملات با نام شما صورت میگیرد

هر چند که تشخیص سهام های مستعد رشد، تحلیل بازار و تصمیم به خرید و فروش یا نگهداری دارایی، همگی بر عهده ی سبد گردان است؛ اما به موجب قراردادی که با سبدگردان دارید معاملات با نام شما صورت میگیرد.

سبدگردانی ها چه محدودیت هایی دارند؟

ویژگی های سبدگردانی ها تنها مختص به مزایای آن ها نیست. شرکت های سبدگردانی محدودیت هایی هم دارند که در این جا به آن ها اشاره میکنیم.

سبدگردان ها اجازه تضمین سود ندارند

طبق دستورات سازمان بورس هیچ شخص یا نهادی حق تضمین سود ندارد. نوسان نبض بازار است و تضمین دادن در ازای پرداخت درصد مشخص سود، بی اساس و غیر قانونی است. مگر نهادهای خاص.

هزینه کارمزد سبدگردان

با سرمایه‌گذاری توسط کارگزاری ها و کسب سود، شما متقبل هزینه‌ای می‌شوید که در صورت سرمایه‌گذاری مستقیم وجود نخواهد داشت. اگر می‌خواهید از شیوه محاسبه کارمزد سبدگردانی ها بدانید، پیشنهاد میکنیم مقاله سبدگردانی چشم بورس را مطالعه کنید.

زیان تنها بر شما تحمیل می‌شود

در صورت زیان در معامله این زیان بر شخص شما تحمیل می‌شود و تنها موردی که برای سبدگردان به جا میگذارد این است که در صورت زیان، سبدگردان کامزدی دریافت نخواهد کرد.

اما مسئله مهم درباره شرکت سبدگردان، وسواسی است که باید برای انتخاب شرکت سبدگران مناسب به خرج دهید. باتوجه به اینکه کلیه معاملات سبدگردان با نام شخص شما صورت میگیرد، انتخاب سبدگردان نامناسب میتواند زیان سنگینی برای شما باقی بگذارد. زیانی که تنها بر شما تحمیل می‌شود و سبدگردان در تحمل آن نقشی ندارد.

برای پیشگیری از زیان های احتمالی ناشی از تصمیمات نادرست سبدگردان ها، به شما پیشنهاد میکنیم تا عملکرد شرکت های سبدگردانی موجود را طی چند سال در نظر بگیرید و در نهایت جویای سبدگردان های معتبر و خوشنام بشوید.  

با مراجعه به سایت www.seo.ir شما می‌توانید لیست شرکت های سبدگردانی را مشاهده کنید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سبدگردانی چه تفاوتی باهم دارند؟

با وجود اینکه صندوق های سرمایه‌گذاری و شرکت های سبدگردانی هر دو واسطه های مالی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هستند؛ اما این دو نهاد با هم تفاوت های زیادی دارند که در زیر به آن ها اشاره میکنیم.

مالکیت: در صندوق های سرمایه‌گذاری مدیریت صندوق سبدی از سهام و سایر اوراق بهادار تشکیل می‌دهد و شما مالک واحدهای صندوق خواهید بود. اما در سبدگردانی معاملات از سوی سبدگردان به وکالت از شما و با نام شما صورت خواهد گرفت. براین اساس شما مالک سهام و یا سایر دارایی هایی هستید که سبدگردان برای شما خریداری میکند.

مبلغ سرمایه‌گذاری: شرکت های سبدگردانی برای پذیرش سرمایه مبلغی را به عنوان حداقل سرمایه در نظر می‌گیرند. به طور مثال سبدگردانی آگاه مبلغ حداقل سرمایه را 1.5 میلیارد تومان در نظر گرفته است. بنابراین سرمایه‌گذاران با سرمایه های خرد نمی‌توانند سرمایه خود را به شرکت های سبدگردانی بسپارند. این در حالی است که شما با هر میزان سرمایه میتوانید واحدهای صندوق های سرمایه‌گذاری را خریداری کنید.

کارمزد: شرکت های سبدگردانی پیش از شروع سرمایه‌‌گذاری جلسات مشاوره با شما را ترتیب میدهند تا ضمن مشورت، هدف شما از معامله و میزان ریسک‌‌پذیری شما را بشناسند. از آن جایی که سبدگردان ها برای هر فرد یک سبد سرمایه‌گذاری مختص به خود او درنظر میگیرند، کارمزد شرکت های سبدگردانی بیشتر از صندوق های سرمایه‌گذاری است.

نحوه خرید و فروش: در صندوق های سرمایه‌گذاری شما واحد خرید و فروش میکنید. این خرید و فروش بر اساس ارزش روز دارایی ها صورت میگیرد. اما در سبد گردانی، شما مبلغ موردنظر خود را در اختیار سبدگردان میگذارید و ضمن قراردادی که با او دارید، خرید و فروش سهام بر عهده سبدگردان خواهد بود.

کدام روش سرمایه‌گذاری بهتر است؟

تا به اینجا سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم را تعریف کردیم و از ویژگی صندوق های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی ها گفتیم. حتما این سئوال برای شما پیش آمده که بین سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم کدام بهتر است؟ یا ممکن است بپرسید صندوق های سرمایه‌گذاری سودده‌تر هستند یا سرمایه‌گذاری به واسطه سبدگردان ها؟ کدام روش ریسک کمتر و بازدهی بیشتری دارد؟

از آن جایی که نبض بازار به نوسان وابسته است، ورود به بورس و بدون علم و تجربه، یک تصمیم ریسکی برای تازه واردان است. این تصمیم ممکن است منجر به انتخاب اشتباه سهامی که رشد پایینی دارند یا حتی سهام با روند رشد نزولی شود. ممکن است این دسته از سرمایه‌گذاران تنها به پشتوانه رفتارهای توده‌ای بازار خرید و فروش کنند. بنابراین احتمال اینکه درگیر صف های خرید و فروش شوند و یا سهامی را انتخاب کنند که نقدشوندگی پایینی دارد، بسیار است. بر اثر چنین انتخاب هایی ممکن است سرمایه‌گذار دچار زیان شود. اما سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به شما کمک میکند که از همان ابتدا ریسک سرمایه‌گذاری خود را حداقل کنید.

پیشنهاد: برای شروع سرمایه‌گذاری مقاله گام های ورود به بورس را مطالعه کنید.

پیشنهاد ما به شما این است که اگر علاقه، توان و زمان لازم برای یادگیری قواعد بورس، شناخت بازار، پیداکردن سهام مناسب، رصد به موقع اطلاعات و از همه مهمتر روحیه قوی برای معامله را دارید؛ مسیر سرمایه‌گذاری مستقیم را پیش بگیرید. در غیر اینصورت به سراغ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بروید.