استیبل‌کوین الگوریتمی چیست؟ بررسی دلایل سقوط ترا

با پیشرفت فناوری بلاکچین، مدل‌های متنوعی از استیبل‌کوین‌ها پدید آمده‌اند. اگر چه استیبل‌کوین‌های دارای پشتوانه مانند تتر ارزش بازار بالاتری دارند. با این حال چندین استیبل‌کوین الگوریتمی نیز در سال‌های اخیر ظهور کرده‌اند و هر کدام امیدوارند که رقیبی قدرتمند برای استیبل‌کوین‌های موجود باشند. با این حال با شکست پروژه‌ی لونا و سقوط استیبل کوین ترا یواس‌دی (UST) به عنوان بزرگترین استیبل‌کوین الگوریتمی، در مورد این دارایی‌ها نگاهی بدبینانه به وجود آمده است.

در این مقاله از چشم بورس ابتدا در مورد چیستی استیبل‌کوین‌های الگوریتمی صحبت خواهیم کرد. سپس در مورد شکست پروژه‌ی لونا سخن خواهیم گفت و در نهایت اینکه آینده‌ی استیبل‌کوین الگوریتمی چه خواهد شد؟ آیا این بدبینی در مورد آنها واقعی است یا در اثر هیجانات بازار است.

استیبل‌کوین الگوریتمی چیست؟

هدف از طراحی استیبل‌کوین‌ها ثبات قیمت در برابر یک دارایی خارجی مانند دلار است. مثلا تتر به عنوان یک استیبل‌کوین به دنبال حفظ ارزش به اندازه‌ی یک دلار است. تتر یک استیبل‌کوین پشتوانه‌ای است. به عبارت دیگر، شرکتی که مالکیت آن را دارد مدعی است که به ازای انتشار هر تتر یک دلار ذخیره دارد. این ذخیره می‌تواند ارز فیات، سهام و… باشد.

در نقطه‌ی مقابل استیبل‌کوین الگوریتمی برای دستیابی به ثبات قیمت از یک الگوریتم استفاده می‌‎کند. به زبان ساده و نه چندان دقیق، در صورت افزایش قیمت این الگوریتم به صورت خودکار سکه‌های بیشتری منتشر می‌کند و بالعکس با کاهش قیمت تعدادی از سکه‌ها را از بازار جمع‌آوری می‌کند. هدف از این کار ثابت نگه داشت قیمت است.

استیبل‌کوین الگوریتمی بر خلاف نمونه‌های سنتی، غیرمتمرکز است و بدون دخالت خارجی کار می‌کند. استیبل‌کوین‌های متمرکز مانند تتر در خارج از شبکه‌ی بلاکچین نظارت و مدیریت می‌شوند و از شبکه‌ی بلاکچین فقط برای تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. غیرمتمرکزسازی استیبل‌کوین‌ها ایده‌ای بلندپروازانه است و اکوسیستم بلاکچین را از جهان خارج بی‌نیاز خواهد کرد. با این وجود در عمل این کار چندان ساده نیست.

مطلب پیشنهادی: معرفی هفت استیبل‌کوین برتر

ظهور استیبل‌کوین الگوریتمی

تمرکززدایی هدف اصلی ارزهای دیجیتال است. با این وجود تقریبا تمام استیبل‌کوین‌های بزرگ متکی به سازمان‌های متمرکزی هستند که ذخایز بزرگی از ارزهای فیات دارند. برخی معتقدند این یک ریسک سیستماتیک در حوزه‌ی رمزارزهاست، زیرا استیبل‌کوین‌ها نیمی از حجم معاملات ارز دیجیتال را به خود اختصاص داده‌اند. برای ایجاد یک سیستم کاملا غیرمتمرکز به نوع جدیدی از استیبل‌کوین‌ها نیاز داریم که کاملا غیرمتمرکز باشند.

استیبل‌کوین الگوریتمی مزایای زیادی دارد. اولین مزیت غیرمتمرکز بودن آن است. به شرکت‌های متمرکز وابسته نیستند و احتمال دستکاری و مسدود کردن آنها بسیار پایین است. همچنین راه‌اندازی راحت‌تر و مقیاس‌‌پذیری بالاتری دارند. کافی است یک ایده‌ی مناسب و سرمایه داشته باشید تا در چند روز یک استیبل‌کوین الگوریتمی را پیاده کنید. علاوه بر این موارد به دلیل اینکه از صفر تا صد روی بلاکچین اجرا می‌شوند، شفافیت بیشتری دارند.

با این حال تا پیش از موفقیت ترا یواس‌دی (UST) به این نوع استیبل‌کوین‌ها توجه چندانی نمی‌شد. پس از موفقیت UST بود که تعداد و حجم معاملات آنها روز به روز افزایش یافت. اما همانطور که می‌دانید ترا به یک سرنوشت تراژیک گرفتار شد. در بخش‌های بعد بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.

سقوط استیبل‌کوین الگوریتمی

استیبل‌کوین‌های دارای پشتوانه‌ از یک دارایی با ثبات برای حفظ نسبت 1:1 استفاده می‌‎کنند، ولی در استیبل‌کوین‌های الگوریتمی این‌گونه نیست. آنها از یک مکانیسم برای ثبات قیمت استفاده می‌کنند و مستقیما توسط یک دارایی باثبات پشتیبانی نمی‌شوند. اگر چه این مکانیسم در بعضی موارد خوب عمل می‌کند، با این حال می‌تواند مانند یک بمب ساعتی باشد.

عموما استیبل‌کوین‌های الگوریتمی برای حفظ ثبات از آربیتراژ استفاده می‌کند و متکی به یک توکن ثانویه هستند. به عنوان مثال ترا با توکن لونا (LUNA) ثبات قیمت را حفظ می‌کند. اگر توکن ثانویه همانند لونا با فشار فروش قوی مواجه شود، کل سیستم سقوط خواهد کرد مانند اتفاقی که برای UST افتاد.

با اینکه ایده‌ای جذاب وجود دارد، اما بسیاری از استیبل‌کوین‌های الگوریتمی در برابر بازارهای به شدت نزولی و یا دستکاری عمدی آسیب‌پذیر هستند. هر دو اتفاق می‌توانند استیبل‌کوین را تضعیف کنند و یا حتی به طور کامل از بین ببرد.

علت ریزش ترا یواس‌دی (UST)

ترا یواس‌دی یا به اختصار UST یک استیبل‌کوین الگوریتمی است که برای حفظ ثبات از آربیتراژ استفاده می‌کند. از طریق کیف پول Terra Station کاربران می‌توانند 1 واحد UST را با مقداری توکن لونا (به ارزش یک دلار) معاوضه کنند. از نظر تئوری حتی اگر UST زیر یک دلار باشد کاربران با تبدیل آن می‌توانند به اندازه یک دلار لونا دریافت کنند. البته این فقط تئوری است!

کل مکانیسم به این شکل است که با کاهش ارزش UST به زیر یک دلار، مقداری UST برای تولید لونا سوزانده می‌شود و با کاهش عرضه UST قیمت آن به یک دلار نزدیک خواهد شد. بالعکس با افزایش ارزش ترا به بیش از 1 دلار، مقداری لونا سوزانده شده و به جای آن UST ضرب می‌شود تا با افزایش عرضه قیمت آن متعادل شود.

در اصلاحات کوچک به راحتی می‌توان قیمت ترا را ثابت نگه داشت. اما اگر یک فشار فروش قوی ایجاد شود باید مقدار زیادی لونا تولید شود. تریدرها که از این مکانیسم آگاه هستند شروع به فروش لونا می‌کنند و با افت ارزش لونا باز هم مقدار بیشتری لونا تولید خواهد شد. این چرخه آن قدر ادامه پیدا خواهد کرد که کل سیستم از هم فرو خواهد پاشید.

برای رفع این نگرانی یک سازمان به نام بنیاد لونا 3.5 میلیارد دلار دارایی‌های مختلف مانند بیت‌کوین و آواکس را به عنوان ذخیره در اختیار داشت. با این وجود این دارایی‌ها برای متوقف کردن بحران کافی نبود. در می 2022 لونا از 80 دلار به صفر نزدیک شد و ارز UST کاملا فرو پاشید. مکانیسم آربیتراژ دیگر کارایی نداشت و امکان مبادله UST با لونا غیرممکن شد.

در زمان نگارش این مقاله ترا USD کمتر از یک سنت ارزش دارد و این یک فاجعه تمام عیار است. این اتفاقات همانند یک طوفان بود و کار به جایی رسید که حتی تتر را نیز تحت تاثیر قرار داد. در حال حاضر یک سوال اساسی وجود دارد؛ سرنوشت استیبل‌کوین‌های الگوریتمی به کجا خواهد رسید و آیا نگه‌داشتن آنها همچنان منطقی است؟

آینده‌ی استیبل‌کوین الگوریتمی

اگرچه ترا بزرگترین استیبل‌کوین الگوریتمی بود، اما تنها یک پروژه از چندین پروژه‌ی مشابه است. این پروژه‌ها همگی در تلاش هستند که یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز و باثبات را اجرا کنند.

نوترینو یو‌اس‌دی (USDN) یک استیبل‌کوین الگوریتمی نسبتا موفق است که از توکن WAVES به عنوان پشتوانه استفاده می‌کند. همانند ترا یواس‌دی کاربران باید توکن‌های WAVES را قفل کنند. برای کاهش ریسک ارزش توکن‌های قفل شده بسیار بیشتر از میزان نوترینو در گردش است. موارد ناموفقی نیز وجود دارند مانند AMPL، که هر چیزی بوده‌اند غیر از استیبل‌کوین! توکن AMPL قیمت‌های عجیبی را تجربه کرده‌است از 30 سنت تا 4 دلار!

سقوط لونا و شکست پروژه‌ی ترا یواس‌دی یک هشدار بزرگ برای این اکوسیستم است. پیامدهای این اتفاق قابل‌توجه خواهد بود. در درجه‌ی اول باید قانون‌گذاری بهتر و نظارت دقیق‌تری در این حوزه وجود داشته باشد. اگرچه هدف غیرمتمرکز بودن است، اما این امر همیشه به نفع ارزهای دیجیتال نخواهد بود.

به هر حال، آینده‌ی استیبل‌کوین الگوریتمی هنوز هم کاملا تیره و تار نیست. خیلی زود است که انتظار مرگ استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز را داشته باشیم. هر چند ترا یک زخم عمیق است که تا مدت‌ها بهبود نخواهد یافت. ورود ترون با ارز USDD می‌تواند کمی چشم‌انداز را روشن کند، اما همچنان توصیه‌ی ما احتیاط بسیار زیاد و تا حد امکان دوری از استیبل‌کوین‌ها الگوریتمی است، لااقل تا زمانی که چشم‌انداز مثبتی نمایان شود.

سوالات متداول